woensdag 19 oktober 2011

Geen Ross', maar jonge dwerg

Helaas, er zijn geen foto's opgedoken van de vermoedelijke Ross' meeuw. En de foto's waar hij mogelijk op zou staan tonen een juveniele dwergmeeuw. Voor de officiële triplist van de zeevogeltocht zal ik hem helaas moeten wijzigen.


De vermoedelijke Ross' meeuw was niet de enige waar ik de afgelopen dagen nog mailtjes over ontving. Het blijkt lastig om met 1 tellijst en 50 deelnemers een perfecte triplist te maken. Er zijn toch nog wat waarnemingen gemist. En over sommige dieren blijft discussie bestaan.
Meerdere mensen hebben aangegeven op zeker een middelste jager te hebben gezien, die gaan we dus toevoegen.
De kleine alk blijft een groot vraagteken, want iemand meldt dat hij er naast stond toen deze werd aangeroepen, maar de vogel niet klein genoeg vond. Daarentegen wordt er wel melding gemaakt van een papagaaiduiker (zie ook de melding op waarneming.nl). Ook maar door 1 persoon, maar deze waarneming is goedgekeurd op waarneming.nl, dus kunnen wij niet achterblijven. Vraagtekens blijven wel staan bij het (klein geaderd) witje en de hornaar. De meningen hierover blijven verdeeld.....


Op het eendenfront mogen we volgens sommige deelnemers 2 bergeenden en 5 eidereenden toevoegen, net als een kleine 10 middelste zaagbekken. Het aantal zwarte zee-eenden, parelduikers en roodkeelduikers wordt iets opgeschroefd.
Ook zijn er nog een oeverpieper en twee regenwulpen gezien door de deelnemers. In een van de foto-series kwam ook nog een stormmeeuw voorbij, die nog niet op de lijst stond.


De mooiste toevoeging komt van Rick van der Weijde. Niet door de soort, maar wel het moment: "Grote Bonte Specht; 1 exemplaar kwam aangevlogen, maar tegelijkertijd met mijn roep 'Grote Bonte', riep iemand achter mij 'Ross meeuw'.... Ik betwijfel of iemand anders hem daarna ook nog heeft gezien...". Los van het moment, ook een bijzondere locatie voor een specht, want we zaten toen toch al twee uur varen uit de kust. Dapper vogeltje! 
In het eerste verslag van de trip zijn nog een aantal 'links' met foto's toegevoegd. De triplist hieronder wordt ook nog aangepast.

zondag 16 oktober 2011

Eerste zeevogeltocht Delta Safari

Vandaag werd vanuit Stellendam de eerste zeevogeltocht gehouden, georganiseerd door Delta Safari. Het was prachtig weer met een aantal prachtige waarnemingen. Al deden de stormvogels hun naam eer aan. Met het kleine zuchtje wind van vandaag lieten zij zich niet zien. Hoogtepunten waren een (vermoedelijke) Ross' meeuw, spectaculaire jager-acties, een groep van 15 grote zilverreigers en in totaal 25 bruinvissen.




De ochtend begon met prachtig ochtendlicht om acht uur vanuit de Buitenhaven van Stellendam. In het eerste uur werden opvallend veel roofvogels gezien boven het water van de Voordelta (4 buizerds, 4 sperwers, 2 slechtvalken, een havik en een smelleken). Ook een groep van 14 tot 16 grote zilverreigers liet zich zien boven de Hinderplaat.


In de volgende uren volgden vele meeuwensoorten, alken, zeekoeten, jan-van-genten en kleine en grote jagers. Maar de grootste commotie ontstond toen er vanaf het achterdek  "Ross' meeuw!!" werd geroepen. Vanaf het achterdek hadden ze hem goed kunnen zien, voorop zagen ze hem op grote afstand voorlangs kruisen. Wel?, niet?, een aantal mensen op het achterdek waren overtuigd. Niemand had echter direct een foto beschikbaar om de anderen te overtuigen. Nu maar hopen dat iemand thuis nog een redelijke foto vind tussen het materiaal van vandaag.


Door de redelijk rustige zee werden vandaag ook veel bruinvissen gezien; 25 in totaal! Een aantal in groepjes van drie, vier dieren. Sommige bruinvissen lieten zich redelijk dicht bij de boot zien. Onderweg werden ook nog 7 zwemmende zeehonden gespot; 3 gewone, 2 grijze en 2 onbekende. Op de Hinderplaat werden in de ochtend ook al ongeveer 30 rustende zeehonden geteld.


Van de deelnemers ontving ik alvast een paar links met foto's:
Foto-serie van Bart Vastenhouw
Weblog van Paul van de Werken
Foto's van bruinvis door Ruurd Boonstra op waarneming.nl
Foto-serie van Mike Melis (Natuurklik.nl)
Foto-serie van Jeanette en Peter Vermaas
Meer foto's van Delta Safari
Hieronder onze eerste foto's en helemaal onderaan de triplist.


19 zeekoeten vandaag


Een 'gewone' mantel.... maar gestroomlijnd!!

Jagers in beeld...


Jager acrobatiek!

Ook de zeehonden lieten zich soms zien

Drieteenmeeuw hing mooi boven de boot (daar zijn dus nog 100 foto's van gemaakt!)

Dichter bij de kust komen de "opportunistische" meeuwen weer tevoorschijn, waaronder ook een aalscholver (achtergrond) die een makkelijk stukje brood wil meepikken.

Chum-fight!

Trip-list:

Zwarte zee-eend        12
Parelduiker                 2
Roodkeelduiker          4
duiker spec.                1
Bergeend                     2
Eider                             5
Middelste zaagbek     8
Fuut                            23
Jan-van-Gent             13
Aalscholver                87    (onderweg, ontelbaar meer op de platen). 
Grote zilverreiger       15
Kolgans                     100+
Wilde eend                 25
Buizerd                        4
Havik                           1
Sperwer                       5
Smelleken                   1
Slechtvalk                   2
Meerkoet                     1
Scholekster               56
Kievit                         10+
Drieteenstrandloper    3
Bonte strandloper       3
strandloper spec.        6
Tureluur                      61
Wulp                            3
Grote jager                  5
Kleine jager                 6
Middelste jager           1
jager spec.                  4       
Kokmeeuw                 50+
Zwartkopmeeuw         1
Dwergmeeuw              6
juv. Dwergmeeuw      1 (melding vermoedelijke Ross' meeuw, niet af kunnen maken)
Drieteenmeeuw         40+
Mantelmeeuw           300+  (grote/kleine, niet apart geteld)
Zilvermeeuw            100+
Stormmeeuw              1
Grote stern                  3
Noordse stern             2
Visdiefje                       2
Zeekoet                      19
Alk                                4
Zeekoet/alk                  2
Kleine  alk                    1?   (door maar 1 persoon gemeld)
Papagaaiduiker           1
Veldleeuwerik              8
Graspieper                   4
Oeverpieper                 1
Spreeuw                    250+
Grote bonte specht      1

Gewone zeehond        3
Grijze zeehond            2
zeehond spec.             2
Zeehond op plaat        30
Bruinvis                       25

witje spec.                    1
Dagpauwoog                1
Gamma uil                    1
Hornaar                        1

dinsdag 11 oktober 2011

De schone kunst van het chummen

Ter voorbereiding van de zeevogeltocht van aankomende zondag, heb ik een duik genomen in de schone kunst van het 'chummen'. Wie chum opzoekt in een (engels) woordenboek zal eerst zien dat dit woord "vriend" of  "maat" betekent. Maar als tweede uitleg wordt gegeven: "A mixture of (frequently rancid) fish parts and blood, dumped into the water to attract predator fish, such as sharks". Oftewel visresten die in het water worden gegooid om haaien te lokken, of in ons geval zeevogels. 


In het buitenland kunnen haaienvissers gewoon naar de supermarkt....


Maar ja, hoe pak je dat aan als je geen kant en klare pakken chum in de winkel kan halen? Bij de laatste zeehondensafari deden we al een proef met visafval dat door de vissers op de Sirius apart was gehouden. Er kwamen zeker meeuwen op af, vooral kleine mantels, maar het visafval zonk snel. Dat moest beter kunnen!
Op de website van collega-zeevaarders Pterodroma adventures las ik, hoe zij dit de laatste jaren hebben aangepakt. En van een aantal deelnemers aan de tocht kreeg ik tips, hoe zij dit bij eerdere tochten hebben aangepakt. Variërend van oud brood tot popcorn met visolie, en ijsblokken met visafval. IJsblokken? Ja, want die zinken niet!


Bij het chummen gaat het niet alleen om zomaar wat vis overboord gooien. Natuurlijk komt daar wel iets op af. Maar om goed resultaat te krijgen zijn er hele theorieën ontwikkelt. Het beste resultaat krijg je door eerst een spoor te trekken met materiaal dat naar vis stinkt. Tegen de wind in varen, zodat het geurspoor alleen maar langer wordt. Zo'n spoor, of trail, kan bijvoorbeeld gemaakt worden door visolie te druppelen, door popcorn gedrenkt in visolie te strooien, of door een uiennet met visresten achter de boot te slepen.
Als het spoor getrokken is kan je gaan liggen dobberen en ter plekke proberen de vogels in de buurt houden. Door bijvoorbeeld brood en visafval te gebruiken of de speciaal geprepareerde diepvries chumblokken te water te laten.
Een andere truc is om een groot chumblok te ankeren, door te varen en een paar uur later terug te komen. In de hoop dat de vogels zich verzameld hebben bij het langzaam smeltende ijsblok.
Wie hier meer over wil lezen kan ook eens kijken op deze website. (Engelstalig)


Ik heb besloten om een spoor te gaan trekken met visolie-popcorn in combinatie met diepvries chumblokken naast de boot. Dit kunnen we nog aanvullen met visafval dat de Sirius weer zal verzamelen en brood dat door een paar deelnemers wordt meegenomen.
Van alle tips voor de chumblokken heb ik een mooi recept gemaakt met een Rotterdams multi-cultureel tintje. De grootste uitdaging was namelijk om vloeibare visolie te vinden die nog lekker stinkt. De meeste visolie zit in capsules, of is ontgeurd en is ook nog eens heel erg duur. Daar hebben we dus niks aan.
Op mijn zoektocht kwam ik uiteindelijk in een Surinaamse toko terecht. Het eerste wat ik daar tegenkwam was Thaise vissaus; een zout brouwsel van anjovis, zout en water. De stank viel nog een beetje tegen, maar stukken goedkoper dan visolie. En vervolgens stuitte op bakkeljouw; Surinaamse gedroogde en gezouten vis. Stinken dat dat doet!!
In een grote bak heb ik een paar goedkope blikjes sardines, de bakkeljouw, popcorn, spekvet, vissaus en water gemengd. Al roerende dacht ik even dat de stank wel meeviel, tot mijn zoon van zijn kamer kwam; "wat is dat voor stank?" Gelukt!
Na twee dagen in de vriezer, zien de blokken er zo uit;




Vandaag heb ik ook de eerste emmer met gemarineerde popcorn gemaakt. De marinade bestaat uit een mix van visolie/levertraan en Thaise vissaus. De visolie stinkt niet eens zo heel erg, in eerste instantie. Tot het even met de lucht in aanraking is geweest. De emmer begint steeds meer te meuren. Snel een deksel er op en in de schuur. Over een paar dagen ga ik wel weer kijken hoe het er uit ziet, want ik wil even weten of de popcorn niet te week wordt. En dan een paar dagen van te voren nog een paar emmers mengen.




Wil je weten of het werkt? Er zijn nog plaatsen vrij op de zeevogeltocht. (zondag 16 okt, dagtocht, vetrek 08:00 uur Buitenhaven Stelendam). Klik hier voor meer informatie. En anders wordt het wachten op het verslag van de tocht.

zondag 9 oktober 2011

Zeezoogdieren Noordzee op video

De afgelopen dagen kwamen we een paar mooie video's tegen over zeezoogdieren in de Noordzee. Melvin Redeker wist prachtige beelden te schieten van een groep orca's in de Noordelijke Noordzee vanaf het schip van een makreelvisser. Kijk en geniet.



Meer informatie over Melvin op inspiratiespreker.nl

Op een weblog over de Farne eilanden kwam ik een video tegen van Sovereign Diving. Het gaat om een ontmoeting van een paar duikers met grijze zeehonden. Als je je ooit afgevraagd hebt, of zeehonden en honden qua gedrag een beetje op elkaar lijken. Kijk en geniet van spelende zeehonden (maar pas op voor die tanden!)



Meer informatie over de Farne eilanden op het weblog van Serenety.
Ook met foto's van de eerste zeehondenpups van dit seizoen

zaterdag 8 oktober 2011

Zeebodemsafari en Noordwesterstorm

Noordwesterstorm zorgt altijd voor veel zeevogels aan de kust. Een mooi moment om alvast warm te draaien voor de zeevogeltocht van 16 oktober. Maar voor ik vrijdag een paar uur vrij kon maken, maakten we eerst een mooie safari over de (voormalige) zeebodem in Flevoland.

Donderdagavond 6 oktober stonden we aan de rand van de Oostvaardersplassen en werden samen met nog een paar deelnemers opgepikt door de boswachter van SBB. In een busje trokken we het gebied in om de burlende edelherten op te zoeken. Deze bronstsafari leek ons een mooie gelegenheid om eens een natuursafari als deelnemer mee te maken. Misschien leren we er nog iets van voor de safari's die we zelf organiseren.
Overal in het gebied waren de edelherten te horen en te zien. Maar de show werd onverwacht gestolen door een groep vossen.


Diep in het gebied zagen we eerst een solitaire vos door het veld sluipen. Even verderop zat zelfs een hele groep. Het bleken vier vossen die vakkundig een kadaver van een grote grazer aan het ontleden waren. Net toen de boswachter weer door wilde rijden, kwam een vijfde vos in beeld. Hij ging recht op het kadaver af, maar dit werd niet gewaardeerd! Er ontstond een fel gevecht tussen de vossen. Staand op de achterpoten, er werd gebeten en achter elkaar aangerend.

Vechtende vossen in de OVP!

Minutenlang was het gevecht te volgen vanuit het busje, tot de bezoekende vos er toch met een stuk van het kadaver vandoor kon gaan. Uiteindelijk zagen we minimaal 8 vossen tijdens de tocht. Waarvan de laatste op de terugweg, op 10 meter van het pad bleef zitten (bovenste foto).
Natuurlijk lieten sommige edelherten zich ook mooi bewonderen, hoewel de meesten zich in de ruigtes bevonden. Het geluid van het burlen was echter vanuit het hele gebied te horen.


De nacht brachten we door in ons vakantiehuisje in de Molenpolder in Utrecht. Vlak voor het vertrek richting de kust op vrijdagochtend werd er nog even een zeil opgeruimd in de tuin. Pardoes rolde er een nest veldmuizen uit het zeil. Moeders wist de twee jongen echter op tijd te evacueren.


Wij zetten daarna onze tocht voort naar Scheveningen. Omdat mijn vrouw een gesprek had voor haar werk in Den Haag, kon ik even een paar uur doorbrengen op het Havenhoofd. De zee bleek onstuimiger dan ik had verwacht. Nog voor ik op de punt van het Havenhoofd belande, had ik al een flinke golf te pakken. Met soppende schoenen verschool ik mij achter het huisje van het havenlicht. Af en toe vlogen de golven links en rechts van het huisje voorbij. Er bleef maar anderhalve meter over om achter te schuilen.
Om me heen was echter volop vogelleven, dat zich weinig aantrok van dat schuilende mannetje bij het havenlicht. De steenlopers zochten ook de beschutting van het huisje en de steenblokken tegen de harde wind. Om het Havenhoofd vlogen zilvermeeuwen, kokmeeuwen en minimaal vijf dwergmeeuwen. Ik waag het er toch maar op om mijn fototoestel uit de droge tas te halen en bloot te stellen aan de elementen.




Van boven naar beneden; twee keer dwergmeeuw, een steenloper en een jager.

Na een half uurtje schiet er een jager langs het Havenhoofd. Omdat ik me al vaker vergist heb of het een grote, kleine of middelste is, laat ik dat maar even in het midden. Ik wacht de mening op waarneming.nl maar even af. Probleem is deze keer dat ik de vogel alleen maar door de zoeker van mijn camera heb gezien, dus het formaat is lastig in te schatten.

Omdat ik toch wel erg vaak maar net voor een overslaande golf kan wegduiken, besluit ik mij na een uur terug te trekken van het Havenhoofd. Op de terugtocht (droog over!) zie ik dat ik niet de enige ben die last heeft van het onstuimige weer. In de branding worstelt een zeekoet met de golven. Een paar keer komt hij ondersteboven uit de golven. Het ziet er niet goed uit, mogelijk is hij vermoeid geraakt in de wilde zee. De vogel is echter te ver weg in zee om goed naar zijn conditie te kijken.

Voor volgende week, als we met Delta Safari de zee op gaan, zien de weersvoorspellingen er gelukkig wat rustiger uit. Nu maar hopen dat de vele zeevogels die de afgelopen week deze kant op zijn gewaaid, hier nog een tijdje blijven hangen.
Meer info over de zeevogeltocht, in het stuk hieronder. 


woensdag 5 oktober 2011

Opletten tijdens zeevogeltocht

Ik was van plan om vlak voor de zeevogeltocht van 16 oktober hier nog een stukje te schrijven over wat er allemaal (mogelijk) te zien is onder het wateroppervlak van de Noordzee. Onlangs verschenen namelijk berichten over de toename van het aantal haaien voor de Zeeuwse kust en opvallende waarnemingen van lederschildpadden. Deze week kwamen daar nog een aangespoelde noordse vinvis in Engeland en de spectaculaire beelden van de bultrug voor de Belgische kust bij.
Maar het bericht dat vandaag de media haalde spant toch echt de kroon. Er zou een ezelspinguïn zijn gezien bij de kust van Portsmouth (Zuid-Engeland), een dier wat normaal bij Zuid-Afrika rondzwemt.


De vermeende pinguïn is gefilmd door een strandwandelaar en geplaatst op de website van the Sun: Klik hier! Gaat het hier echt om een pinguïn? Of is het een brutaal uitgevallen gewone alk? Kijk en oordeel zelf! The Sun maakt er alvast een hype van, want die zijn "de jacht" al begonnen.


Waarnemingen die wel zeker zijn, zijn die van twee grote walvissen in de afgelopen week in de Noordzee. 29 September spoelde in de monding van de Humber (Engeland) een noordse vinvis aan. Mogelijk is het dier verward geraakt door het getijdeverschil van zeven meter ter plaatse. Het dier is niet van dezelfde soort als de vinvis die een maand geleden in de Rotterdamse haven terecht kwam op de boeg van een schip, dat betrof een gewone vinvis. Engelse walvisspotters noemen de Humber regio inmiddels een hotspot voor vinvissen, omdat in de regio 3 tot 12 dwergvinvissen per dag worden gespot! Op ongeveer deze locatie zagen wij ook dwergvinvissen tijdens de tocht van Vlissingen naar Aberdeen afgelopen juni (Kijk hier).
Artikel over stranding noordse vinvis op BBC website
Artikel over vinvissen in de Humber regio op BBC website


En natuurlijk waren er afgelopen weekend de spectaculaire beelden van de bultrug voor de Belgische kust. Meer daarover in het artikel hieronder.


Waar ik dit stukje eigenlijk over wilde laten gaan waren de haaien en de lederschildpadden. In augustus berichtte het AD over de opvallende toename van gladde haaien voor de Zeeuwse kust. Het bericht kwam van sportvisbootjes die dagelijks tochten organiseren vanaf Neeltje Jans. De afgelopen twintig jaar dacht men dat de haaienpopulatie ter plekke was uitgestorven. Tot er vorig jaar opeens een gladde haai werd gevangen. En het bleef niet bij deze vangst, want deze zomer werden ze opeens veelvuldig naar boven gehaald door vissers. Soms wel acht op een tocht. De sportvissers zetten de haaien terug en een aantal boten werkt mee aan een tag-programma, waarbij de haaien worden voorzien van een herkenningsplaatje op de rugvin. De schatting is dat er, vooral zomers, inmiddels honderden gladde haaien voor de kust moeten zitten. 
Eind augustus volgde ook een oproep van reptielenstichting Ravon. Kijk hier. Er zouden dit jaar al twintig meldingen van lederschildpadden zijn voor de Engelse kust. En wie zegt dan dat de 500 kilo zware dieren niet ook naar onze kant van de Noordzee kunnen zwemmen? Daarom roept Ravon mensen die het water op gaan op,  om ook uit te kijken naar de schildpadden en waarnemingen te melden. Nou, wij zijn de beroerdste niet en zullen daarom tijdens onze zeevogeltocht op 16 oktober goed opletten!


We noemen het nog steeds een zeevogeltocht. Maar het is eigenlijk een zeevogeltocht met vele extra's. Nou ja, om eerlijk te zijn; met een een minimale kans op een extraatje. Of eigenlijk; een zeevogeltocht waarbij we extra goed moeten opletten!!
Wie nog mee wil, kan zich opgeven via deltasafari@gmail.com . Kosten voor de dagtocht zijn 45 euro p.p. Vertrek is om 08:00 uur uit de Buitenhaven van Stellendam. Er zijn nog ruim 20 plaatsen vrij. Kijk voor meer informatie bij eerdere berichten, of stel je vraag per mail.

zondag 2 oktober 2011

Bultrug is back in town!

Zaterdag 1 oktober is er weer een bultrug gespot in onze regionen! 25 kilometer uit de Belgische kust werden door de VRT filmopnamen gemaakt van het springende dier. Het is de eerste waarneming van een levende bultrug in Belgische wateren ooit. 


Bekijk de beelden op; de website van de Belgische omroep.

Hoewel het de eerste waarneming van een bultrug in Belgische wateren is, is het zeker niet de eerste bultrug die dit jaar in de Noordzee is gezien. In april en mei dit jaar werden wekenlang meldingen gedaan van jonge bultruggen voor de Nederlandse kust. Het leek hierbij om minimaal twee verschillende dieren te gaan. Of het dier dat nu gezien is, een van de dieren van dit voorjaar is, moet nog verder onderzocht worden. Dit gebeurt door foto's van de rugvinnen met elkaar te vergelijken. Deze hebben namelijk vaak een heel eigen vorm.


Een overzicht van alle bultrugwaarnemingen van 2011 kan je vinden op de kaart die Delta Safari dit voorjaar heeft gemaakt (en nu natuurlijk bijgewerkt!);

Bultrug Noordzee 2011 weergeven op een grotere kaart


De locatie waar het dier gezien is, is niet alleen 25 kilometer van de Belgische kust, maar hemelsbreed ook maar 30 kilometer van de Zeeuwse kust. Dat wordt dus extra opletten voor de zeevogeltellers die de komende dagen de zeetrek gaan tellen op diverse plaatsen langs de kust. 
En op 16 oktober, als Delta Safari haar eerste zeevogeltocht op de Noordzee houdt, zullen we extra alert zijn op alles wat uit het water springt. Je weet maar nooit.....
(p.s. Er zijn nog ruim twintig plaatsen vrij op de tocht. Kijk voor meer info hieronder, bij het bericht van 15 september).