Delta Safari: 24 uur de Noordzee op

Afgelopen weekend vertrok een kleine groep met de Neeltje Jans richting de Noordzee. Doel was de Bruine Bank, een ondiepte in de Noordzee, midden tussen Nederland en Engeland. We kwamen 24 uur later terug met een aantal prachtige waarnemingen.

De klapper van deze trip; het Stormvogeltje (foto: Jan Dekker)

Zaterdagavond 15 september gaan we aan boord van het schip de Neeltje Jans en vertrekken richting zee. Nadat de kooien zijn verdeeld, kunnen we nog genieten van het laatste uurtje zon. Al snel zien we de eerste twee kleine jagers voor de boot langs vliegen, die zijn alvast 'binnen'.

In de nacht stoomt het schip op naar de Bruine Bank. Sneller dan gedacht zijn we ter plaatse, waarop besloten wordt het anker neer te laten en daar te wachten op de zonsopkomst. Door het geratel van de ankerketting, zit iedereen om drie uur 's nachts opeens rechtop in de kooi. Nachtmerries over aanvaringen met containerschepen of ijsbergen lijken opeens heel reëel. Maar al snel gaat de motor uit en keert de rust terug op het schip. Voor een aantal mensen, waaronder ikzelf, werkt de veranderende deining echter verkeerd uit. Snel weer naar dek om frisse lucht te happen. En hup, daar gaat de eerste 'chum' over de reling....

De meesten kunnen daarna nog even een paar uurtjes slaap pakken, voordat om zes uur de bel klinkt op het schip; het ontbijt staat voor ons klaar. Tegen half zeven verschijnt iedereen aan dek, om vanaf het eerste licht klaar te staan. Een van de bemanningsleden van de Neeltje Jans staat al driftig de grote hompen visafval in stukken te hakken. Op het water liggen de eerste noordse stormvogels al geduldig te wachten.

(foto: Edwin Weigert)

Rond 7 uur wordt de motor gestart en gaat de eerste 'chum' overboord. Binnen no-time hangt er een wolk achter het schip met mantelmeeuwen, noordse stormvogels en enkele jan-van-genten. Ook de eerste grote jager laat zich gelijk zien. De eerste twee uur is er vrijwel constant een grote jager in de wolk aanwezig, soms zelfs twee. En behalve de vele mantels verschijnt ook een enkele kok-, zilver- en drieteenmeeuw in de wolk.

Zoekplaatje; leuke soorten achter het schip (klik voor vergroting)

De 'verwachte' soorten laten zich dus allemaal al snel zien op de Bruine Bank. Nu wordt het uitkijken naar de 'gewenste' soorten. Even na acht uur is het raak; een grauwe pijlstormvogel! Hij pikt zijn kostje op achter het schip, maar is gelijk de pineut. Een van de grote jagers zet de achtervolging in. Er volgt een mooi schouwspel van de jager die achter de pijl aangaat. Kijk voor een filmpje van deze achtervolging op you-tube of het bericht hieronder.

Een uur later volgt de tweede soort; een noordse pijl vliegt voor het schip langs. De witte ondervleugels zijn duidelijk herkenbaar.

Noordse pijlstormvogel (foto: Jan Dekker)

Daarna gaat het snel; een tweede grauwe pijl duikt op en blijft langere tijd achter het schip 'hangen'. Dat betekent landen, dobberen, opvliegen en weer landen. Gelukkig voor ons besluit hij een paar keer om tot vlak bij het schip te vliegen, voordat hij weer landt.

Grauwe pijlstormvogel (foto: Jan Dekker)

Het aantal jagers dat is opgedoken achter het schip loopt inmiddels in de tientallen. Dat het moeilijk is om de jagersoorten ter plekke uit elkaar te houden blijkt maar weer. Een kleine jager wordt tijdens de lunch vanaf een klein schermpje verandert in kleinste jager. Maar thuisgekomen blijkt het op groot formaat foto toch weer een kleine te zijn. En een jager die ter plekke door iedereen als een middelste werd aanvaard, vanwege een verlengde staartpen, blijkt bij thuiskomst toch een grote jager. Kijk voor de determinatie op waarneming.nl

Kleine jager, uiteindelijk dan toch.... (foto: Jan Dekker)

Als ik tegen kwart voor elf sta te praten met Jan Goedbloed, zie ik achter zijn rug opeens een klein vogeltje tussen de golven vliegen. "Stormvogeltje!!", "Waar?, Waar?", " Daar!, Daar!" Iedereen vliegt naar de reling en speurt de golven af. De camera's klikken, maar hebben moeite het kleine dier te vinden tussen de golven. Met mijn video-camera lukt het ook niet om het beestje te 'vangen'. "Het zijn er twee bij elkaar", roept iemand. In de chaos blijkt dat verschillende mensen ook naar een andere richting staan te kijken. Achter het schip vliegen er twee, honderd meter naar links vliegt nummer drie. Er wordt over en weer geroepen, mensen zien een lichte streep op de vleugel. Boven of onder? "Onder!, ja duidelijk onder!" Steeds meer mensen zien de lichte streep op de ondervleugel bij een van de twee vogels achter het schip en trekken de conclusie: stormvogeltje! Als de vogeltjes weer verdwenen zijn worden de vogelboeken er bij gehaald en de waarneming driftig doorgesproken. Die twee achter het schip waren identiek, dus moeten allebei een (gewoon) stormvogeltje zijn geweest. Nummer drie, is minder goed bekeken in alle commotie, die houden we maar op "stormvogeltje spec."

Stormvogeltje (foto: Jan Dekker)

Als organisator van de tocht is het extra leuk om de knaller van de dag zelf te ontdekken. De kans op het zien van een stormvogeltje is toch een stuk kleiner dan het zien van zijn 'neefje' het vaal stormvogeltje. En dat al op onze eerste 24 uurs pelagic!

Precies een uur later zien we weer een stormvogeltje opduiken. Deze keer laten we gelijk het schip stil leggen. Iets waar we de eerste keer, in alle commotie niet aan gedacht hadden. Het werkt echter niet, hij blijft op veel grotere afstand dan de eerste vogels, in het chum-spoor duiken. Bij deze wordt geen witte streep op de ondervleugel gezien. Alle kenmerken wijzen op het vaal stormvogeltje. Wel een mooie aanvulling voor de triplist natuurlijk.

Na de welkome lunch wordt het rustiger achter het schip. Opvallend is dat de noordse stormvogels opeens uit beeld zijn verdwenen, terwijl we de jan-van-genten tot het einde van de tocht blijven zien. Om half twee duikt nog wel de derde grauwe pijl van de dag op achter het schip:

Grauwe pijlstormvogel (foto: Dick Hoek).

Na een heerlijke warme maaltijd naderen we tegen zes uur de Zeeuwse kust. Er worden nog een zeehond en een geelpootmeeuw gespot, mooi voor op de triplist. Iedereen kijkt tevreden terug op de tocht. Behalve Hennie misschien, die vele uren liggend heeft doorgebracht, omdat de deining haar toch teveel werd.

Maar het schip ligt voor de meesten goed in de golven. Met een golfhoogte van soms anderhalve meter, blijft het redelijk stabiel. Het dek is ruim en de maaltijden zijn goed verzorgd. Maar bovenal lijkt de Bruine Bank een prima bestemming voor zeevogelaars, die in 24 uur goed te bereiken is. Volgend jaar gaan we zeker terug! Wil je op de hoogte blijven van de data, meldt je dan aan op info@deltasafari.nl.

Kan je niet zolang wachten? In oktober organiseert Delta Safari nog twee dagtochten op de Noordzee. Kijk voor meer informatie op onze website deltasafari.nl Wat we te zien krijgen weten we nooit, maar een tocht op de Noordzee is een ervaring op zich.

Hieronder nog wat sfeerfoto's van de tocht. Jan, Dick en Edwin bedankt voor het beschikbaar stellen van de foto's. Overnemen van de foto's alleen na overleg met de desbetreffende fotografen.