Walvis-cruise op de Golf van Biskaje

Zeven dagen op zee in september, dan denk je aan storm, regen, mutsen op en warme jassen aan. Maar we kregen tijdens onze Biskaje trip veel zon en mensen die in t-shirt aan dek zaten. Het leek soms wel een Caribische cruise.

Boven de whale-watchers, een dek lager de zonaanbidders 
(foto Wim en Harriet Kolber)

Op 20 september vertrok Delta Safari met een groep uit Hoek van Holland. Om de lange busreis via Calais-Dover te omzeilen, was gekozen voor de route via Hoek van Holland-Harwich. De totale reis naar Plymouth duurt dan bijna net zolang en het voordeel is dat je gelijk de zee op gaat.

Na een kennismakingsbijeenkomst in Hoek van Holland ging de groep lopend naar de terminal. Nog voor we op de boot waren zagen we de eerste leuke soort; twee huiskraaien (de laatste?) op het dak van een woning. En eenmaal op het schip werd een geelpootmeeuw gezien boven de Nieuwe Waterweg. Dat we er daarvan nog honderden zouden zien in Santander, was toen nog niet belangrijk. Door de mist die rond de Maasvlakte hing, waren de zeehonden op het Kleine Beereiland helaas bijna niet te zien.

De eerste oversteek over de Noordzee verliep rustig. Het eerste stuk was mistig en er stond wat deining waardoor er geen bruinvissen te zien waren. Bij de zeevogels was er eentje die er duidelijk bovenuit stak; de grote jager. Tientallen werden er gezien tijdens de oversteek, zeker meer dan 30. Het gaf ons mooi de gelegenheid om te oefenen met de walkie-talkies. "Grote jager op ...eh....tien uur...oh nee.... twee uur!"

Na een korte nacht in een hotel in Harwich, vertrok de bus richting Plymouth al vroeg in de ochtend. We wilden geen enkel risico lopen om te laat in Plymouth aan te komen. Na een voorspoedige reis kwamen we dan ook veel te vroeg in Plymouth aan. Langs de rommelige oever van de River Plym werd daarom een korte stop ingelast.

Langs de oever van de rivier werden o.a. honderden kokmeeuwen en wat kleine zilverreigers en steenlopers gezien.

Zondagmiddag rond 15:00 uur konden we dan eindelijk de Pont Aven op, het schip waarmee we komende vijf dagen de Golf van Biskaje over zouden varen. De zon scheen overtuigend en de hele groep stond dan ook aan dek om het vertrek uit Plymouth te bekijken. En al snel werden de eerste jan-van-genten gezien, gevolgd door enkele grauwe pijlstormvogels en een grote jager. Ver weg werden ook de eerste twee dolfijnen gezien, alleen te vaag om ze op naam te brengen.

Maandagochtend werden we wakker halverwege het diepe stuk van de Golf van Biskaje. Omdat we van tevoren hadden verteld dat dit het meest interessante stuk is, samen met de shelfranden, stond de hele groep voor de zonsopkomst al aan dek. Sommigen zelfs al een uur eerder, door de verwarring over de Engelse of Europese tijd.

Helaas was de zee behoorlijk ruw waardoor de kansen op 'makkelijke' walvissen behoorlijk afnam. De eerste pijlstormvogels lieten zich wel al zien, veel grauwe en een enkele noordse. De eerste opmerkelijke trekvogel die voorbij vloog was een velduil, nog uren vliegen van de Spaanse kust vandaan.

De eerste dolfijnen waren gestreepte (foto; Guy Borremans)

De eerste zeezoogdieren die zich lieten zien was een groepje gestreepte dolfijnen. Daarna volgde om de zoveel tijd een walvis. Helaas was er door de golven en de afstand die ze hielden van het schip, verder weinig van te zien. Meestal werden alleen de blows gezien, maar zelden een vin of iets anders wat ons kon helpen met de identificatie. Spannend was het wel. We zagen kleine en grotere blows. Ronde wolken en schuine. Soms twee of drie tegelijk. 
Er werd volop gespeculeerd wat het allemaal kon zijn. Het waren zeker meerdere soorten. In het gebied worden gewone vinvissen en spitssnuitdolfijnen van Cuvier regelmatig gezien, die zullen er dus zeker tussen gezeten hebben....

Zo zagen de waarnemingen van de walvissen er ongeveer uit.

En soms ook zo. (foto: Guy Borremans)

Rond 12:00 uur naderden we voor de eerste keer Santander. Het eilandje voor de haven huisvest soms een paartje slechtvalken. En we hadden geluk, de hele familie, drie stuks, zat op het kleine vuurtorentje.
In Santander heb je helaas maar een kleine twee uur om de stad te verkennen. Voor de meesten was het parkje naast de ferry-terminal daarom ver genoeg. Het parkje bleek deze keer echter ook uitgekozen door flink wat vogels om even bij te komen na de oversteek van Golf van Biskaje. Er werden bonte en grauwe vliegenvangers gezien, een paapje, een tapuit en flink wat fitissen. Toch leuk, tijdens het drinken van een biertje op het terras in het park.

Birdwatching in Santander (Pierre, Rob, Ger en Kees) (foto: Ofra Carmi)

Om 15:00 uur was het weer verzamelen voor de terugweg richting Engeland. Een uurtje uit de kust begonnen de blows weer voorbij te komen. Soms wel tien keer achter elkaar. Het lukte eindelijk om een foto te maken van een vin, waardoor een walvis in ieder geval geïdentificeerd kon worden als gewone vinvis. Ook liet een wat grotere groep van zo'n twintig gewone dolfijnen zich zien bij de boot. En daarna weer blows op grote afstand.
Aan het einde van de dag was er een dubbel gevoel. We hadden zeker 13 a 14 individuele walvissen gezien, maar door de afstand en de golfslag hadden we niet veel meer dan de blows gezien. We weten dat ze er zitten, maar je hoopt toch op een mooiere waarneming.
In de loop van de dag werden er verschillende soorten pijlstormvogels gezien; 2 Kuhls', 13 grote, 16 grauwe, 11 vale en 2 noordse pijlen. 

Zes grote pijlen en een grauwe pijl (foto: Guy Borremans)

Dinsdag voeren we door het Kanaal richting Portsmouth. Een aantal groepjes gewone dolfijnen liet zich hier zien en voor het eerst een paar bruinvissen. Opvallend op deze dag was de massale vogeltrek die zichtbaar was vanaf het schip vanuit Engeland naar Bretagne. Vele honderden boerenzwaluwen trokken over de boot, net als veel graspiepers. Dichter bij Engeland werden ook weer veel grote jagers gezien. Verder waren een boomvalk en een sperwer mooie waarnemingen voor midden op zee.

Deze tapuit besloot de oversteek over het Kanaal even te onderbreken op

 het schip. (foto Wim en Harriet Kolber)

Woensdag moest de grote dag worden. We zouden op de tweede overtocht richting Santander wakker worden ten Noorden van de Noordelijke shelfrand, dan het hele diepe stuk oversteken en tenslotte nog de Zuidelijke shelfrand passeren. Met de walvissen van twee dagen ervoor en de gladde zee die voorspeld was, moest dit wel iets op gaan leveren. Inmiddels was er ook een grote groep Britten aan boord gekomen van de organisatie ORCA. Extra ogen levert altijd meer op. 
De dag begon met meerdere groepen gewone dolfijnen en heel af en toe een gestreepte dolfijn. Rond 10:00 uur passeerden we de Noordelijke shelfrand. Pas anderhalf uur later werd door gids Eva en een paar Engelsen een groepje tuimelaars gezien. En weer twee uur later werd de eerste blow gezien. Niet helemaal wat we van deze dag gehoopt hadden.
Dichter bij Spanje doken nog wat groepen gestreepte dolfijnen op. En een verre groep dolfijnen, leken op een foto een 'gedraaide staart' te hebben. Dit bleek dus een groep springende tonijnen te zijn. Ook leuk.

gewone dolfijnen lieten zich goed zien (foto: Delta Safari)

In het laatste stuk voor Santander werden toch nog vier walvissen gezien, waarvan er 1 als gewone vinvis de boeken in kon, bij de andere drie kwamen we weer niet verder dan blows. De gidsen van ORCA, die deze trip vaker maken, gaven aan dat er onderweg meerdere marineschepen waren gezien. Mogelijk was er een oefening gaande, waardoor er minder zeezoogdieren dan normaal in het gebied zaten.

Gelukkig zorgden de vogels ook vandaag weer voor de nodige afleiding. De toppers waren  de graspiepers die met vele honderden over het schip richting Zuiden vlogen, dwars over de Golf van Biskaje. Maar ook een smelleken, houtduif, steenlopers, rotganzen en een fitis werden geteld vanaf het dek. Het meeste aandacht kreeg deze dag een kleine karekiet, die landde midden tussen de bierdrinkende Engelse toeristen. Het beestje kroop weg onder een reling, maar zal zich daar ook niet prettig gevoeld hebben. Snel handelen van gids Wesley Overman en Pierre van der Wielen, deden het beestje in een koffiebekertje belanden. Na een paar uur rusten in de hut van Wesley werd het beestje in de haven van Santander weer losgelaten. 

De kleine karekiet wordt door Pierre in Santander weer losgelaten 

(foto: Toon Vernooij)

Ook werden weer veel soorten zeevogels op de lijst gezet; grote, vale, grauwe en noordse pijlstromvogels, alle vier de soorten jagers en voor het eerst meerdere vorkstaartmeeuwen.

De laatste dag op de Pont Aven voeren we nog het stuk langs Bretagne richting Plymouth. Na de ietwat tegenvallende waarnemingen van de dag ervoor waren de verwachtingen niet al te hoog. Maar voor de zon op kwam, werden er al 15 gewone dolfijnen en drie bruinvissen gezien. 
En daarna stopte het niet meer. Vanaf ongeveer half negen staan er in mijn schrijfboekje alleen maar dingen als: "08:35; 50 plus gew. dolf.", "09:30; laatste half uur, constante stroom gewone dolf.". En zo was het ook. De eerste drie uur na zonsopkomst kwam er een constante stroom gewone dolfijnen langs de boot. Steeds in kleine  groepjes van enkele dieren, tot groepen van enkele tientallen dieren. Je wist soms niet meer waar je kijken moest. 

Ze kwamen van links....

...en van rechts op het schip af (foto's: Delta Safari)

Als je een groepje had gemist, kwam er na een paar minuten weer een nieuwe kans. Toen Eva vanaf de andere kant van het schip door de 'walkie-talkie' riep dat ze drie dolfijnen zag, werd er dan ook door bijna niemand meer op gereageerd. Jammer, want na overleg met enkele Engelse gidsen die de dieren wel hadden gezien, werd geconcludeerd dat het grijze dolfijnen (Risso's) waren geweest. Een nieuwe soort voor de trip, maar helaas alleen door Eva gezien.

Maar het missen van de grijze dolfijnen werd kort daarna goed gemaakt door een dwergvinvis. Eerst werd er een soort 'splash' gezien. Iedereen keek de goede kant op in de verwachting weer dolfijnen te gaan zien, maar toen rolde er prachtig een walvis precies recht voor de boot door het water; een echte "Minke!"

De kust van Bretagne 

Na het passeren van de Ouessant eilanden, voor de kust van Bretagne, werd begonnen aan de laatste oversteek van het Kanaal. De golf dolfijnen leek gestopt. Tijd om even terug te kijken op de massa dolfijnen van de ochtend. Waren het er 300 geweest, of 500? De schattingen liepen soms flink uiteen. En dan te bedenken dat we waarschijnlijk maar een klein deel van de groep hadden gezien, omdat we een willekeurige streep door het gebied hadden gevaren. Dat er een week later een mega-pod van meer dan 1000 gewone dolfijnen werd gezien voor de kust van Engeland, verbaast ons niet na het zien van zoveel dolfijnen bij elkaar.
Maar we waren er nog niet. Even later werden er aan de horizon duikende jan-van-genten gezien. Het water eronder was erg onrustig. Dichterbij gekomen was het wat we hoopten; een heuse feeding frenzy! Tientallen jan-van-genten doken in de zee, eronder krioelde het van de dolfijnen. Prachtig! 
En nog nagenietend van het beeld, schalde Wesley "maanvis!!" over het dek. Vlak langs het schip dreef een maanvis van een kleine meter doorsnee. Veel mensen konden hem nog net zien voordat hij verdween in schuimende boeggolf van het schip.
Na een matte woensdag werd het zo nog een super-de-luxe donderdag. Tussen al het dolfijnengeweld door werden er ook weer vale, grauwe, grote en noordse pijlstormvogels gezien. Meerdere vorkstaartmeeuwen lieten zich zien en werden deze keer ook door een groot deel van de groep waargenomen. En vanaf het lage dek (6) werden ook enkele stormvogeltjes gezien, die vlak voor het schip opvlogen.

Van het eerste tot het laatste licht was de groep aan dek te vinden 

(foto: Ofra Carmi)

Aan het einde van de donderdagmiddag arriveerden we weer in Plymouth, waar onze bus al op ons stond te wachten. Na een lange rit die door velen slapend werd doorgebracht, kwamen we rond middernacht aan bij het hotel in Harwich, om de volgende ochtend te beginnen aan de laatste etappe naar Hoek-van-Holland.

Voor de laatste oversteek kon beginnen, werd de daglijst van donderdag nog doorgenomen (foto: Ofra Carmi)

De oversteek van de Noordzee leverde nog een leuk aantal bruinvissen op. Dertien aan de Engelse kant en een enkeling aan de Nederlandse kant. Een paar bruinvissen waren prachtig actief zwemmend te zien geweest in het heldere water vlak naast het schip. Volgens sommige deelnemers zelfs de mooiste waarneming van de trip! 

Maar voor we in Hoek van Holland waren, werd er nog een bijzondere waarneming aan de lijst toegevoegd. Ofra Carmi riep wat ze zag: "Turtle!", maar niemand lukte het om het beest op te pikken. Hij gleed snel langs het schip en verdween in de golven. Maar Ofra wist het zeker, ze had een zeeschildpad zien zwemmen. Heel bijzonder voor het Nederlandse deel van de Noordzee. Later heeft Ofra op internet naar foto's gezocht en ze denkt dat de schildpad die ze gezien heeft het meest lijkt op een soepschildpad. Een mooie afsluiter van een week op zee.

Triplist Zeezoogdieren:

Naam                                        Totaal            Per dag (zo, ma, di, wo, do, vr)

Bruinvis                                     23                  ( 0,  0,  4,  0,  5, 14)
Gestreepte Dolfijn                    32                   ( 0,12,  0, 20,  0,  0)
Gewone Dolfijn                        362                  ( 0, 35, 28, 60, 239,  0)
Ongeïdentificeerde Dolfijn        9                    ( 2,  0,  0,  2,  5,  0)
Gewone Vinvis                         4                    ( 0,  2,  0,  2,  0,  0)
Dwergvinvis                              1                    ( 0,  0,  0,  0,  1,  0)
Ongeïdentificeerde walvis       15                   ( 0, 11,  0,  4,  0,  0)

Individuele waarnemingen:
Woensdag:   4 Tuimelaars (Eva)
Donderdag:  3 Grijze dolfijnen (Eva)

Overige waarnemingen:
Woensdag: school Tonijnen
Donderdag: Maanvis
Vrijdag: ongeïdentificeerde Zeeschildpad (Ofra)

Triplist vogels en meer foto's volgen.

(In Plymouth hebben we onze 'hutten-regelaar' gesproken en hij heeft ons toegezegd dat we voor september 2015 opnieuw een tiental hutten kunnen reserveren op de Pont Aven. Heb je interesse in deze reis, stuur dan een mail naar info@deltasafari.nl. Dan ontvang je alle informatie zodra deze beschikbaar is).

(foto: Guy Borremans)

(foto: Leonie Verburg).

Veel jagers op de Bruine Bank

Afgelopen weekend hield Delta Safari de 24 uurstocht. Hierbij alvast kort de ervaringen:

Het weer viel zaterdag tegen, maar zondag mee. De zee was op zaterdagavond onstuimiger dan verwacht, waardoor een aantal mensen niet alles binnen kon houden. De zondag was echter perfect; met de wind in de rug en veel zon was het een prima dagje. Het zicht was uitzonderlijk goed.
Ons experiment met een visolie-slick op de zondagochtend leverde niet de gehoopte stormvogeltjes op, maar wel een gigantische hoeveelheid jagers. In het eerste uur, waarvan een groot deel in de buurt van het visolie-spoor, werden alle vier de jager-soorten al gescoord. En om tegelijkertijd 6 kleine jagers en een paar grote jagers in de buurt van de boot te hebben is een bijzondere ervaring.

Noordse stormvogels, de constante factor. (foto: Marco Simonis)

Na zo'n goede start is het lastig om de spanning er in te houden. Maar de pijlstromvogel-eer werd gered toen we al weer voor de kust van Zeeland waren. Een grauwe pijl, ver achter de boot in de staart van de vogelwolk zorgde weer voor de nodige opwinding aan boord. En de opmerking "dat we voortaan niet zo ver hoeven te varen" ;-)
De jan-van-genten waren pas laat wakker. De eerste uren werden ze bijna niet gezien, maar daarna waren ze ook niet meer weg te slaan. 
De meest trouwe vogels waren dit weekend de noordse stormvogels. Ze waren er als eerste bij zondagochtend, zelfs toen het nog pikkedonker was zag je ze al als een schicht langs de boot scheren (persoonlijk hoogtepuntje). En ze bleven achter het schip hangen tot we het Brouwershavense gat weer invoeren.

Bewijsplaatje van de grauwe pijl. (foto: Marco Simonis)

Later deze week meer, met o.a. foto's van de deelnemers (bij dit stukje alvast een paar foto's van Marco Simonis)
Bekijk hier alvast de waarnemingen via waarneming.nl (via de handige "Noordzee-pagina" van Pterodroma)

Op zoek naar 'pijlen' in Mallorca

Mallorca is nou niet direct de eerste bestemming waar je aan denkt als je een natuurreis wilt maken. Volle stranden, lawaaiige café's en dorpen vol met hotels. Toch hadden we een speciale reden om wel naar Mallorca te gaan; de vale pijlstormvogel!
Heel af en toe komen we 'vale pijlen' tegen tijdens onze tochten op de Noordzee. Een zeldzame zeevogel, waarvan naar schatting maar zo'n 2500 tot 3000 broedparen bestaan. In het Engels heet de vale pijlstormvogel; de balearic shearwater. En die Engelse naam zegt alles over zijn broedgebied; de Balearen; Ibiza, Mallorca, Menorca en de omliggende kleinere eilanden.

Vale pijlstormvogels bij Es Dragonera.

Tijdens onze week in Mallorca hebben we samen met Miguel McMinn een aantal kleinere eilanden bezocht waar de pijlstormvogels broeden. Miguel is een Schot van geboorte, die al meer dan 30 jaar op Mallorca woont. Hij werkt met de Balearic Shearwater Conservation Association aan het behoud van de broedkolonies en doet onderzoek naar de vogels. Een betere gids konden we ons niet wensen, van iedere rotsspleet of grot weet hij precies hoeveel vogels er hun nest hebben gebouwd.

Als eerste bezochten we het eiland Es Dragonera. Het eiland is normaal alleen overdag te bezoeken, maar wij hadden het geluk dat we met Miguel een nacht op het eiland mochten verblijven. En dat is vooral mooi, omdat je er overdag geen pijlstormvogel ziet. De ene vogel zit op het nest, diep in de rotsen, de andere maakt een lange voedselvlucht op zee. Pas tegen de schemering komen ze terug bij het eiland. En om het goede nest in het donker terug te vinden roepen de vogels elkaar, een magisch geluid!

Maar voor de avond aanbrak, leidde Miguel ons rond over het eiland, honderduit vertellend over de pijlstormvogels.

Miguel showt de 'baittrap' aan Eva.

Onderweg werd af en toe een 'baittrap' gecontroleerd. Deze 'vallen' zijn bedoeld om te controleren of er ratten op het eiland zijn. Ratten en verwilderde katten zijn de grootste vijanden van zeevogelkolonies over de hele wereld. De vallen zijn niet meer dan een koker met een stukje aas, een vel met houtskool-poeder en twee witte vellen. Om te controleren welke pootafdrukken er op de witte vellen verschijnen. 

Sinds twee jaar is Es Dragonera 'ratvrij' en worden er alleen nog maar afdrukken van de endemische Balearen-hagedis in de vallen gevonden. Sinds het eiland ratvrij is, is de lokale kolonie pijlstormvogels er flink op vooruit gegaan en zijn ze ook op de toegankelijke Zuidhelling gaan broeden. Voorheen deden ze dit alleen op de steile Noordhelling van het eiland, wat voor de ratten moeilijk terrein is. Een belangrijk succes voor Miguel en zijn team.

Volgens de voorspelling van Miguel zouden de eerste pijlstormvogels terugkeren, achter de vissersboten uit het dorp Port d' Andratx. Tijd om het water op te gaan! Met de kleine motorboot van het onderzoeksteam zetten we koers naar de eerste vissersschip dat aan de horizon verscheen. Maar voor we goed en wel het kleine haventje uitvoeren, trok iets anders onze aandacht; een vin! Waarschijnlijk van een tuimelaar, die regelmatig in de baai te zien zijn. En inderdaad, na een tijdje zien we dat er drie tuimelaars aan de oppervlakte komen. Wat zijn ze groot vergeleken met de bruinvissen, die we de laatste maanden gewend waren.

Tuimelaars bij Es Dragonera.

Na een paar minuten dobberen bij de dolfijnen, varen we snel door naar de binnenkomende vissersboten. Achter de eerste boot hangt een grote wolk geelpootmeeuwen, de meest algemene zeevogel rondom Mallorca. Maar dan duikt ook de eerste pijlstormvogel op, prachtig glijdend, net boven het wateroppervlak. Het is een stevig exemplaar. Het is dan ook niet de vale pijlstormvogel, maar een Scopoli's pijlstormvogel. Ook deze soort broed op de Balearen.

Scopoli's pijlstormvogel bij Es Dragonera.

Snel daarna schieten ze aan alle kanten voorbij. "Balearic" en "Scopoli" roepen we naar elkaar als er weer eentje opduikt. 

Als de laatste vissersboot de haven is binnen gevaren, varen wij terug richting het eiland. Wij zijn al blij dat we een tiental pijlstormvogels hebben gezien, maar volgens Miguel wordt het nog mooier. We gaan op zoek naar de 'raftende' pijlstormvogels. Nu ze langzaamaan terugkeren, wachten ze in groepen dobberend op zee tot het donker wordt. Want pas als het pikdonker is gaan ze naar het nest toe. 

De zee is spiegelglad als we naar de plek varen waar ze meestal raften, aan de andere kant van het eiland. Als we ze niet direct vinden wordt Miguel wat ongeduldig, maar wij genieten van de zon, de gladde zee en het uitzicht op de kliffen van Es Dragonera en Mallorca. 

Als er vlak achter elkaar een paar vale pijlstormvogels langsvliegen, weten we waar we heen moeten; er achter aan. Niet veel later vinden we de eerste groep vale pijlen; tientallen vogels bij elkaar. Af en toe vliegt de groep op. Misschien omdat wij te dicht bij komen, of omdat de kleinere groepen elkaar opzoeken om een grotere groep te vormen. Eva telt een keer en komt tot 156 vale pijlen in een groep. Dat is toch mooi 155 meer dan we op een gemiddelde Noordzee-tocht gewend zijn. Als we geluk hebben....

Raftende vale pijlstormvogels bij Es Dragonera.

Terug op het eiland volgt het wachten tot het echt donker is. We hebben een ongunstig moment gekozen, omdat het bijna volle maan is. Miguel adviseert ons om volgende keer bij nieuwe maan te komen, want dan is het spektakel veel groter. Maar ons geduld wordt beloond, vlakbij het huisje waar we slapen begint het gemiauw van de pijlstormvogels. Bij het haventje zit een kleine kolonie, die van zich laat horen. Als je niet weet wat het is, zou je er bang van worden. De hele nacht gaat het door, als je even niet kan slapen, hoor je buiten de pijlstormvogels. Wat een geweldige ervaring.

Marko aan het ontbijt bij de uitvalsbasis van Miguel en zijn team op Es Dragonera.

Later in de week bezoeken we met Miguel ook nog een tweede eiland; Cabrera. Dit doen we met de normale toeristenboot, dus gewoon overdag. Ook hier broeden op de omliggende rotsen pijlstormvogels en stormvogeltjes. Onderweg zien we een Scopoli's vliegen, een kolonie Audoins meeuwen op een rots en opvallend genoeg een grote jager op de terugweg. Maar verder is het rustig wat de zeevogels betreft.

Maar de eilandjes rond Mallorca hebben in het voor- en najaar nog iets anders te bieden; een rustplaats tijdens de vogeltrek. Hoewel Mallorca niet op de grootste trekroute ligt, kiezen toch duizenden vogels voor deze route dwars over de Middelandse Zee. Als we in het haventje zijn aangekomen, begint het eigenlijk al. Onze wandeling komt dan ook niet ver. Na een paar honderd meter hebben we al tien bonte vliegenvangers gezien, nog veel meer gekraagde roodstaarten (een 'invasie' volgens Miguel), grauwe gorsen, een braamsluiper en een paar roodkopklauwieren. een Wespendief cirkelt boven de heuvel, als bewijs dat ook roofvogels Cabrera aandoen tijdens de trek.

 Gekraagde roodstaart.

De rest van de week bezochten we ook nog een paar andere vogelplekken op Mallorca. De bergketen in het Westen, om gieren te zien. En het moeras van Albufera.

De dag in de bergen viel eigenlijk wat tegen. De monniksgier en de vale gier zijn gezien, als stipjes hoog in de lucht. Door het warme weer bracht de termiek ze erg hoog boven de toppen van de bergen. Het meer van Cuber, wat ook een trekpleister voor trekvogels schijnt te zijn, lag er wat stilletjes bij. Maar dat heb je met de trek, de ene dag is de andere niet. Gelukkig maakte een lokale soort de dag goed; de kleine zwartkop.

Kleine zwartkop op Mallorca

We vroegen ons af of we het wel moesten doen, een bezoek brengen aan het moeras van Albufera. We hebben thuis immers genoeg moerassen. De weg ernaar toe beloofde ook niet veel goeds. Een lange rechte weg met hotels, winkels en toeristen. En daar ergens tussen moest de ingang van het natuurgebied zijn.

Maar eenmaal door de toegangspoort gekomen, begon het spektakel. De luide zang van cetti's zangers, een koppel dodaarsjes met jongen, steltkluten in overvloed, kiekendieven in de lucht, een overvliegende visarend, meerdere soorten ruiters bij elkaar, 3 watersnippen tegelijk op een paar meter voor de kijkhut, enzovoort. Okay, allemaal vogels die je ook in Nederland kan zien. Maar zoveel en dat allemaal tegelijk. We hebben niet vaak zo'n mooie vogeldag gehad! Hieronder een paar van de tientallen foto's;

Visarend boven Albufera.

Steltkluut in Albufera.

Kleine zilverreiger in Albufera.

Graszanger laat zich zien naast de ingang van een kijkhut.

Watersnip vlak voor de hut in Albufera.

Het fotograferen doen we er maar een beetje bij, maar als je dan in een paar uur met zo'n stapeltje foto's thuiskomt, zegt dat genoeg over de mogelijkheden van het gebied.

Voor de laatste dag hadden we nog een uitdaging; de bijeneter zien. Van Miguel hadden we begrepen dat kolonie nummer 3 onlangs verloren is gegaan. Nummer 2 ligt ergens op het Zuiden van het eiland op een privé-terrein en de enige kolonie die te benaderen is, ligt achter de hekken van een mislukt golfterrein van een project-ontwikkelaar. Dit terrein ligt tegen het moeras van Albufera aan. Door protesten van natuurbeschermers is de aanleg in 2010 stilgelegd. En nu de crisis heeft toegeslagen en de aanleg verder vertraagd, lijkt de natuur het terrein weer langzaam terug te veroveren. 

Met de aanwijzingen van Miguel weten we een weggetje te vinden dat naar het verwaarloosde terrein leidt. Aangekomen bij het hek staan we gelijk oog in oog met twee bijeneters. We maken een foto, ze vliegen op, net als nog vier exemplaren vanaf een veldje verderop. En daarna zien we ze niet meer, verdwenen achter de hoge hekken van de projektontwikkelaar....

'Bewijsplaatje' van de bijeneters.

Als toetje zien we nog een roodstaatklauwier en twee vorkstaartplevieren bij de rand van het moerasgebied van Albufera. Toch wel een mooi vogeleiland, dat Mallorca!

Om fondsen te werven voor het werk van de Balearic Shearwater Conservation Association, organiseren Miguel en zijn collega Ana, vogeltochten op Mallorca, Es Dragonera en Cabrera onder de naam Balearic Shearwater Tours (klik hier). Een echte aanrader voor als je ooit op Mallorca bent.

Maar zoals de vaste bezoekers van dit weblog inmiddels gewend zijn, gaat Delta Safari nooit zomaar ergens op vakantie. We kijken altijd gelijk of er mogelijkheden zijn voor een mooie trip voor in ons programma. En die zijn er op Mallorca zeker. We kunnen zelfs verklappen dat we met Miguel al afspraken hebben gemaakt voor volgend jaar. Onder andere om met een groep (van maximaal 8 personen) de magische nacht op het eiland Es Dragonera te gaan meemaken. Dichter bij de vale pijlstormvogel kan je niet komen!

Als je interesse hebt, houdt dan onze agenda in de gaten. Of meldt je interesse alvast via de mail op info@deltasafari.nl. Dan sturen we je als eerste de informatie, zodra deze bekend is.

Voorbereiden 2014, best leuk!

Het lijkt misschien een beetje stil op het weblog van Delta Safari. Maar achter de schermen zijn we druk bezig met het voorbereiden van het nieuwe jaar. En dat is niet alleen maar vervelend en saai. Want in de afgelopen weken staken we onder andere nog een keer de Golf van Biskaje over. En binnenkort staat nog een bezoekje aan Noord-Engeland gepland om daar een aantal locaties te bezoeken. Best leuk, dat voorbereiden.

Groep grote pijlstormvogels in de Golf van Biskaje

De september-trip over de Golf van Biskaje was vooral bedoeld om de waarnemingsmogelijkheden te vergelijken met die in het begin van de zomer. In juli deden we de oversteek ook al twee keer (zie verslag). Het zal duidelijk zijn dat de kans op goed weer in juli vele malen beter is. We kregen deze septembertrip dan ook gelijk te maken met stevige golven en grijze luchten. We kunnen daardoor wel uit eigen ervaring vertellen dat het schip de Pont Aven, een prettig schip is om mee te varen. Want ook bij golven van 3 meter, ligt ze mooi stabiel in de golven. 
Door het grijze weer en de golfslag was het aanbod van dolfijnen en walvissen niet veel beter dan in juli. Maar dat dat per week kan verschillen blijkt uit de verslagen van de Britse organisatie ORCA. De trip die wij mee maakte kan je hier vinden. Het verslag van een week later staat hier (klikken). Die laatste trip was door de gladde zee, misschien wel een van de beste trips van ORCA ooit. In potentie is september dus zeker een betere maand dan juli om zeezoogdieren te spotten in de Golf van Biskaje.

Weer veel gestreepte dolfijnen (foto: Glenn Overington)

En dan de vogels! Het is logisch dat je in september meer kans hebt op mooie zeevogel waarnemingen. En hoewel de aantallen nog niet eens heel hoog waren, waren de soorten wel prachtig! We wisten, gezamenlijk, zes soorten pijlstormvogels te spotten. Eva kreeg alleen de kleine pijl voor de kijker, Marko alleen de Kuhls'. En samen werden de noordse, de grauwe, de vale en grote pijlstormvogel gespot. Op de heenweg naar Santander zagen we, op aanwijzing van de Britse natuurfotograaf David Tipling, al een eenzame grote pijlstromvogel langs het raam van het restaurant vliegen. Maar op dag twee kwam de klapper op pijlstormvogelgebied; iets ten Zuiden van Bretagne vloog een groep 'pijlen' op van het wateroppervlak. Het bleek een groep van wel dertig grote pijlen, aangevuld met een paar grauwe pijlstormvogels. Verder werden onder andere stormvogeltjes, grote en kleine jagers en veel jan-van-genten rond de boot gezien.
Een ander vogelmoment wat niet mag missen in dit verslag is een grote jager die een koekje van eigen deeg kreeg. Bij het naderen van Santander werd door de gidsen van ORCA al uitgekeken naar een slechtvalk die al een paar keer was gespot op een rots in de baai van Santander. Bij het passeren van de rots vloog een grote jager nietsvermoedend voorlangs. En toen ontvouwde zich een mooi schouwspel. De slechtvalk dook op en zette de achtervolging in op de grote jager. Dat was even wennen voor deze jager....

Slechtvalk jaagt jager op! (foto: Glenn Overington)

De conclusie was na de trip snel getrokken. Behalve het weer, wijst alles er verder op dat september voor Delta Safari de beste tijd is om in 2014 een trip naar de Golf van Biskaje te organiseren. We hebben ook al een datum; Zaterdag 20 september tot en met vrijdag 26 september 2014. Aan de invulling van de reis wordt nu gewerkt. Details en prijs volgen later.

Ook voor de trips naar de papegaaiduikers op de Farne-eilanden zijn al data bekend. De weekendtrips vertrekken op vrijdag 30 mei en zaterdag 7 juni (Pinksteren). En in 2014 gaan we ook een vijfdaagse trip naar de Farnes organiseren (van 11 tot en met 15 juni). Hiervoor worden de laatste details in november besproken in Noord Engeland. Daarna volgen ook hiervan de invulling en de prijzen op onze website.

Tijdens het bezoek aan Engeland van een paar weken terug bezochten we onder andere ook nog het RSPB natuurreservaat van Arne. Net als bij onze edelherten, is ook bij de Sika-herten de bronsttijd aangebroken. Bij toeval stuitten we op de plek waar de uitheemse herten zich in de avondschemer verzamelden voor de bronst. Daarom als toegift nog een paar foto's van deze, oorspronkelijk Japanse, herten;

Mooie zeevogeltocht naar Zuidelijke Noordzee

Zondag 28 oktober vertrokken veertig vogelaars met het schip de Neeltje Jans voor een dag varen op de Noordzee. We kwamen terug met een mooie lijst waarnemingen. Natuurlijk veel zeevogels, maar er werden ook volop trekkende zangvogels gezien op zee.

De zon kiert door de Oosterschelde-kering vlak na vertrek

Op zaterdag werd er nog getwijfeld of de tocht door kon gaan. Op de Noordzee stonden op dat moment golven van 3 meter. Aan het einde van de middag ging de wind liggen en werd besloten om het er zondag toch op te wagen. Gelukkig, want het werd een prachtige dag!

Direct na vertrek werd begonnen met 'chummen'. De eerste kilometers nog met brood, om de kustmeeuwen achter de boot te krijgen. Toen ook de eerste drieteenmeeuwen zich meldden achter de boot werd overgegaan op lekkere olie-rijke haringkoppen. 

Het lukte om de wolk meeuwen de hele dag achter de boot te houden. En waar normaal de mantelmeeuwen de boventoon voeren, waren het vandaag vooral drieteenmeeuwen die achter de boot hingen. Meestal tientallen tegelijk, waarmee we vandaag waarschijnlijk honderden exemplaren moeten hebben gezien; ze vlogen af en aan.

Drieteenmeeuw in het ochtendlicht (foto: Ben van der Broek)

Niet alleen de 'drietenen' waren massaal aanwezig. Na een paar uur werd een lus gemaakt over een stukje Belgische Noordzee, tussen de windparken bij de Thortonbank door. In dit gebied stikte het van de alken en de zeekoeten. Overal werden ze gespot; groepjes zittend op zee, links vloog een sliertje van zes, rechts weer drie... Op een gegeven moment werd het zo gewoon dat niemand meer de moeite nam ze 'rond te roepen'. Volgens de schipper, die met de Neeltje Jans vaker in dit gebied komt met sportvissers; "zit het hier altijd vol met vogels".

Ook aan de Nederlandse kant werden Alken gezien (foto: Paul van de Werken)

Net terug in het Nederlandse deel van de Noordzee wordt er door de mensen achter op de boot opeens een kleine alk gespot. Hij werd niet lang gezien, maar het was er zeker één volgens degenen die hem gezien hebben.

Bij de windmolens waren er al een paar groepen trekvogels voorbij gevlogen; spreeuwen en kramsvogels. Maar dan is er opeens verwarring als er een groep van wel veertig merels wordt gezien. Trekken die ook in groepen? En zo ver op zee? Ja dus! Want ze vliegen hier gewoon, zo'n vijftig kilometer uit de kust. Later wordt ook nog een gemengde groep merels en kramsvogels gezien. Verder nog wat losse avonturiers; onder andere een sneeuwgors, twee veldleeuwerikken en twee grote lijsters worden nog gespot.

Nog een vogel die zich vandaag volop liet zien was de jan-van-gent. Er waren momenten dat er wel tien tegelijk achter de boot hingen. Alle leeftijden en kleurschakeringen kwamen voorbij; van mooie donkere eerstejaars tot scherp gekleurde volwassen dieren. In totaal moeten het er zeker honderd zijn geweest. En de laatste dieren vlogen mee tot vlak onder de Zeeuwse kust.

Genten speuren en duiken naar de vis achter de boot (foto's: Paul van de Werken)

Close-up van een gent (foto: Ben van der Broek)

In de loop van de dag werden vier noordse stormvogels gespot, een mooi aantal voor een dagtocht op de Zuidelijke Noordzee. De eerste werd al vroeg in de ochtend gespot, de anderen volgde 's middags.

Noordse Stormvogel (foto:Paul van de Werken)

Toen de tocht al op zijn eind begon te lopen schalde er opeens "grauwe pijl!" over het dek. Jan Goedbloed had hem opgepikt op grote afstand. Op zijn aanwijzingen vonden steeds meer mensen het dier, ver weg aan de horizon. Helaas kwam hij niet dichterbij. Gelukkig wisten een paar mensen hem met de lange lenzen op de foto te krijgen. Zoals hieronder de foto van Paul van de Werken;

De schipper zette vervolgens koers naar een schelpenvisser die voor de kust lag. Daar hangen volgens hem altijd de meeste meeuwen achter. Maar nog mooier; de schelpenvisser had via de marifoon gemeld dat hij een 'grauwe pijl' achter de boot had gezien. Toch handig, vissers met verstand van vogels! De wolk meeuwen werd uitvoerig bekeken, maar bijzondere soorten zaten er niet tussen. De motor ging weer aan en er werd koers gezet naar de Oosterschelde-kering. Maar nog geen vijfhonderd meter verder was het raak: "Grauwe pijl!", "Achter de boot!". En nog veel dichterbij ook als het eerste exemplaar. Had die schelpenvisser toch mooi gelijk gehad! 

Kijk hieronder naar een filmpje gemaakt door Bart Noort (In het begin een beetje schokkerig, maar verderop leuke vliegbeelden):

Grauwe pijl in de drukte achter de boot (foto: Ben van der Broek)

Al met al een mooie tocht met een kleine alk, twee grauwe pijlstormvogels en vier noordse stormvogels als toppers. Al vonden sommigen die groep merels boven zee de mooiste waarneming van de tocht. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de twee mogelijke papagaaiduikers. De éne in een flits voor de boot, de andere door de verrekijker onder de verre pijlstormvogel door. Beide konden niet worden afgemaakt, maar het beloofd wat voor de tochten die we in de toekomst in dit gebied gaan maken. 

En dan vergeten we nog de jagers, eenden, duikers en de drie (verre) bruinvissen. Over een paar dagen zullen we de volledige triplist toevoegen op dit blog.

Eén van de vier grote jagers tijdens de tocht (foto; Paul van de Werken)

Geelpootmeeuw (foto: Jan Dekker)

Geelpootmeeuw (foto: Marcel Klootwijk)

Pontische meeuw (foto: Marcel Klootwijk)

Ruimte genoeg aan boord! (foto Maria van Antwerpen)

De gevaren route volgens de GPS (met dank aan Bart Noort). Klik voor vergroting!

En of het nog niet genoeg was geweest zorgden Marcel Klootwijk en Jan Goedbloed nog voor een leuk toetje voor de laatste vertrekkers. Jan dacht bij het binnenvaren van de havenmonding een vorkstaartmeeuw gezien te hebben voor de Oosterschelde-kering. Die vonden ze niet meer terug, maar wel een grote burgemeester! (eerste kalenderjaar). Jan sprong weer in zijn auto en kon bij de steiger net de laatste vertrekkende auto's tegenhouden. Met vier auto's snel naar de andere kant van de sluis, net op tijd om de vogel te spotten. Toen net iedereen de verrekijker weer te pakken had, vloog het dier weg richting noord. 

Snel werden de verrekijkers weer uit de achterbak gevist voor de grote burgemeester.

We willen de bemanning van de Neeltje Jans bedanken voor de mooie tocht (en het meezoeken naar de beste plekken om vogels te spotten). Verder Jan Goedbloed voor het regelen van de emmers visafval en Paul van de Werken voor de eerste foto's.

Later zijn foto's toegevoegd van Ben van der Broek, Marcel Klootwijk, Jan Dekker en Maria van Antwerpen. En een filmpje en de routekaart van Bart Noort. Allen dank voor het mogen gebruiken van jullie materiaal.

Kijk voor het verslag van Paul op zijn weblog (klik hier).

Kijk voor het verslag van Ben van der Broek op zijn weblog (klik hier).

Het verslag van Maria van Antwerpen kan je hier vinden (klikken)

Foto's van Marcel Klootwijk staan hier.

Foto's van Arjan Hartog staan hier.

Ook zin gekregen om een keer mee de zee op te gaan? We varen dit jaar nog één keer uit; op zaterdag 17 november vanuit de haven van Stellendam. We gaan dan eerst een stuk langs de kust op zoek naar de vele eenden die overwinteren in de Voordelta. Het tweede deel van de dag maken we een lus over de Noordzee. Meer info op onze website (klik hier).