dinsdag 30 augustus 2011

Dode walvis in Rotterdamse haven

Vanmiddag is een dode walvis op de boeg een containerschip de Rotterdamse haven binnen gevaren. Nadat het schip is afgemeerd bij de ECT in de Amazonehaven, is het dier los gekomen van de boeg. Het dier wordt later vanavond geborgen en woensdag onderzocht door medewerkers van Naturalis. Op basis van de eerste foto's lijkt het om een vinvis te gaan.


Het is niet de eerste keer dat een dode walvis in de Rotterdamse haven terecht komt. Op 7 mei 1972 werd volgens walvisstrandingen.nl een dode en zwaar gehavende noordse vinvis in de Margriethaven aangetroffen. Het is niet bekend hoe deze walvis in de haven terecht is gekomen.


Update: Uit het onderzoek van Naturalis is vast komen te staan dat het gaat om een gewone vinvis van minimaal 13 meter lengte. Ook is vast komen te staan dat het om een mannetje gaat. Het dier is al vier tot vijf dagen dood, waardoor het vermoedelijk in de Atlantische Oceaan bij Portugal of Spanje op de boeg terecht is gekomen. Omdat het dier een grote onderhuidse bloeduitstorting heeft, is het vermoeden dat het nog leefde toen het op de boeg terecht kwam.

maandag 29 augustus 2011

16 oktober: Zeevogeltocht vanuit Stellendam

LET OP: DATUM 2011. (Kijk voor actuele data op www.deltasafari.nl)

Tijdens de eerste zeehondensafari ontstond het idee om in het najaar een keer een zeevogeltocht te organiseren vanuit Stellendam. Een aantal vogelliefhebbers aan boord wilden graag een keer verder de zee op. In samenwerking met de Sirius kunnen we daarom nu aankondigen; zondag 16 oktober gaan we op zoek naar de Jan van Genten en andere zeevogels.




Oktober is de ideale maand om op zoek te gaan naar de overwinterende zeevogels. In deze maand hebben we ook nog een redelijk kans op goed weer. 
We vertrekken om 08:00 uur vanaf de Buitenhaven in Stellendam en zullen tussen 16:00 en 17:00 uur terugkeren. Kosten zijn 45 euro p.p. Dat is wat meer dan de vorige tochten, maar we gaan dan ook langer en verder varen. Ook hebben we de eerste tochten net niet quitte gedraaid en dat willen we niet nog een keer riskeren. Daarom is met de Sirius afgesproken dat de tocht niet doorgaat als er minder dan 30 aanmeldingen zijn.



Voor vogelaars is het een uitgelezen mogelijkheid om veel soorten op een dag te zien. Bij het verlaten van de haven van Stellendam (en bij terugkeer) varen we eerst een stuk evenwijdig aan de kust van de Kwade Hoek. Hierdoor zijn allerlei kustvogels te zien op de drooggevallen platen.  Verder op zee hopen we soorten als de Jan van Gent, Noordse stormvogel, Zeekoeten en Drieteenmeeuwen tegen te komen. Ook hebben we op beide tochten in augustus bruinvissen gezien in dit stuk van de Voordelta.

Binnenkort komt er meer informatie. Maar wie zich nu alvast wil aanmelden kan dat doen via deltasafari@gmail.com

zaterdag 20 augustus 2011

Tweede Safaritocht door de Voordelta

Donderdag 18 augustus werd de tweede bootsafari in de Voordelta gehouden georganiseerd door Delta Safari. De mooiste waarneming van de tocht was een groepje van 4 bruinvissen dicht bij de boot. De zeehonden werden deze keer helaas alleen van grote afstand op de plaat gezien. Ook lieten maar een paar zeehonden zich zwemmend in de buurt van de boot zien.




Er werd eerst koers gezet naar het 'Gat van Hawk' aan de noordkant van de Hinderplaten. Het plan was om te proberen om vanaf de zeezijde het Gat in te varen om zo langs de noordkant van de 'Ribben' en de 'Hinderplaat te kunnen varen. De toegang tot het Gat bleek echter geen opening te bieden voor de Sirius, het was er gewoon te ondiep. Ook leken de platen niet erg snel droog te vallen aan deze kant. Gelukkig liet wel de eerste nieuwsgierige grijze zeehond zich zien naast de boot.
Vervolgens zetten we koers richting zee. Met behulp van wat visafval werden meeuwen naar de Sirius gelokt. Binnen een paar minuten doken tientallen meeuwen op bij de boot, vooral mantelmeeuwen. 




Terwijl veel mensen aan boord proberen om een meeuw voor de camera te krijgen, wordt er van de voorplecht geroepen; "bruinvis!". Omdat we bijna stil liggen heeft iedereen de tijd om op de goede plek naar het water te turen. En dan opeens, recht naast de boot, komt niet 1 bruinvis boven water, maar 3 bij elkaar. Volgens sommigen is 1 van de bruinvissen duidelijk kleiner, dus waarschijnlijk een kalf. Twintig meter achter het groepje, zwemt nog een vierde bruinvis. Een ervaren bruinvissen-watcher aan boord vertelt later dat hij ze nog nooit van zo dichtbij heeft kunnen zien. En het mooiste is dat bijna iedereen aan boord ze heeft kunnen zien.
Als 10 minuten later een paar mensen nog een bruinvis achter de boot langs zien zwemmen, kan het totaal voor vandaag op vijf gezet worden.
Na twee uur op volle zee, varen we terug naar de Hinderplaten. De schipper wil proberen om voor het strand bij Rockanje langs de kust richting de bunkers te varen. Onderweg krijgt hij ook nog een melding van een ander schip dat er "wel honderd zeehonden" op de Noordpunt van de Hinderplaat liggen. We zijn dus op de goede weg. Onderweg zien we al twee groepjes zeehonden liggen op de Zuidelijke Hinderplaat, in totaal meer dan twintig dieren.
Het lukt de schipper om tot aan de bunkers te varen, maar als we nog maar twintig centimeter water onder de boot hebben, moet hij toch omkeren. In de verte zien we de zeehonden liggen, maar om er iets van te zien heb je wel een verrekijker nodig. Het zijn er geen honderd, maar een snelle telling wijst toch op meer dan zestig zeehonden. Samen met de twintig dieren die we eerder zagen, betekent dat toch meer dan tachtig zeehonden op de Hinderplaten. Een mooi aantal, alleen jammer dat we ze niet van dichterbij kunnen bekijken.


De zeehonden op de Hinderplaat (klik voor vergroting)


Op de terugweg maken we nog een lus langs de Kwade Hoek, voor we de haven van Stellendam weer invaren. De vogelaars aan boord krijgen nog een zwarte stern en een paar dwergsternen voor de kijker. Eerder op de dag kruiste al een grote zilverreiger onze route. Op de slikken voor de Kwade hoek steken de ruim twintig lepelaars mooi af tegen de honderden aalscholvers en andere donkere kustvogels. En tot onze verbazing zien we ook nog drie zwarte zwanen voor de slikken langs dobberen.


Lepelaars en zwarte zwanen voor de Kwade Hoek (klik voor vergroting)


Als we terug zijn in de Buitenhaven kunnen we vaststellen dat we in totaal 1 minuut zon hebben gezien vandaag, op wat de warmste dag van de week zou worden. Ook de zeehonden lieten zich vandaag minder vaak zien bij de boot. Maar de bruinvissen en een aantal vogelwaarnemingen maakten de dag weer goed. Het blijkt maar weer dat je ded natuur niet kan sturen.


Terwijl we, na een hapje eten in Ouddorp, terug naar huis rijden in de auto en napraten over die onstuurbare natuur, krijgen we een sms-je van onze zoon op Pukkelpop. "Noodweer hier, maar ik leef nog". Ach wij hebben ook regen gehad, reageren we nog, denkend dat hij een beetje overdrijft. Verder horen we niks meer, dus het zal wel meevallen.
Als we thuiskomen schrikken we van de berichten over doden en gewonden op Pukkelpop. We proberen te bellen, te sms-en, maar het sms-je van eerder blijkt de laatste te zijn geweest die hij heeft kunnen sturen. Daarna is zijn telefoon "verzopen". 
Om tien uur horen we via vrienden van onze zoon, dat iemand 1 van de meiden uit zijn vriendengroep heeft gesproken, dat ze elkaar weer hebben teruggevonden en dat iedereen oké is. En pas rond half een 's nachts krijgen we hem zelf aan de telefoon; veilig en droog in een vakantiehuisje, met een geleende telefoon.
Als iemand de volgende ochtend vraagt hoe de safari geweest is, moet ik weer even terugschakelen. De zeehonden en bruinvissen waren even niet meer belangrijk.


Update:
Van Annemieke ontving ik een link met haar foto's van de dag: Klik hier! Onder andere foto's van de bruinvissen en de meeuwen bij de boot.

Van Erika Troost ontving ik een foto met de vinnen van twee van de vier bruinvissen. Het is wel een zoekplaatje (klik op de foto voor een vergroting).  De industrie op de achtergrond is de Maasvlakte.


bruinvissen voor de Maasvlakte (foto Eelco en Erika)





donderdag 11 augustus 2011

Digitaal dolfijnen kijken

Na de bruinvis, is de witsnuitdolfijn de meest voorkomende walvissen- en dolfijnensoort in ons deel van de Noordzee. Maar omdat ze wat verder van de kust af leven, worden ze minder vaak gezien. Gelukkig zijn er mensen die met zeilboot en camera aan boord de Noordzee oversteken!


Een jaar geleden had ik al eens gezien hoeveel filmpjes er op YouTube staan met als thema 'dolfijnen in de Noordzee'. Ik was daarom nieuwsgierig naar de oogst van dit jaar. Als zoekterm typte ik in: 'Dolfijn, Noordzee, 2011'. Uit de zoekresultaten blijkt dat alle gevonden filmpjes over witsnuiten gaan, wat weer laat zien dat dit de meest voorkomende dolfijnen soort is in de Zuidelijke Noordzee.
Klik en geniet, en vergeet niet dat deze filmpjes gewoon voor onze kusten zijn gemaakt. 









Met dank aan '8nessie', 'SYTrinity' en 'Clemensstaaf', voor het plaatsen van de filmpjes.

dinsdag 9 augustus 2011

Geen paniek nodig om bruinvisstrandingen

Afgelopen zondag was een drukke dag voor EHBZ-vrijwilliger Jaap van der Hiele. Hij haalde in totaal 8 kadavers van bruinvissen van het strand, een dagrecord voor de Zeeuwse en Zuid-Hollandse regio. Het is een trend die ook in juli al zichtbaar werd. Toen werden in totaal 93 dode bruinvissen gevonden op de Nederlandse kust.


Dode bruinvis bij Renesse (foto Jaap van der Hiele - EHBZ).


De opvallende aantallen worden ook in de media opgemerkt, waardoor er direct driftig op los gespeculeerd wordt over de oorzaken. Ziektes, verdronken in vissersnetten, te weinig voedselaanbod, allerlei mogelijkheden passeren de revue. De faculteit diergeneeskunde van de universiteit in Utrecht doet onderzoek naar de dode dieren, maar kan nog geen eenduidige oorzaak aangeven. Ik denk ook niet dat die er is. 
Misschien moeten we de oorzaak wel zoeken met een positieve inslag; er zijn aanwijzingen dat er meer bruinvissen voor onze kust zitten. En dan gaan er ook meer dood.
De aantallen kadavers zijn wel hoger dan normaal, maar statistisch gezien is nog geen reden voor paniek. Er leven volgens schattingen 300.000 bruinvissen in de Noordzee, waarvan ongeveer 30.000 voor onze kust. Bruinvissen worden 15 tot 20 jaar jaar oud, wat betekent dat per jaar gemiddeld 1500 tot 2000 van 'onze' bruinvissen een natuurlijke dood sterft. In de afgelopen jaren spoelden steeds tussen de 300 en 500 bruinvissen aan op onze stranden, dus veel kadavers bereiken onze stranden niet eens.
Op de website walvisstrandingen.nl staat een bericht over het grote aantal strandingen in juli. Hier wordt onder andere de mogelijke relatie gelegd tussen de hoeveelheid strandingen en de opvallende harde wind voor deze tijd van het jaar. Op dagen met een harde aanlandige wind is er ook een stijging van het aantal aangespoelde dieren. Het zou dus heel goed kunnen dat de stijging komt doordat in verhouding meer kadavers door de wind richting onze kust zijn gedreven. 


De grafiek op walvisstrandingen.nl. Blauwe balken; aantal bruinvissen per dag. Rode lijn is gemiddelde wind volgens opgave KNMI.

De stijging van het aantal strandingen lijkt in de tientallen procenten te gaan lopen (al moeten we nog afwachten hoe het jaar verder verloopt). Mogelijk verblijft een groter deel van de Noordzee populatie momenteel voor onze kust, wat ook een toename van het aantal dode dieren oplevert. Een toename van de populatie kan komen door een beter voedselaanbod in onze regio, of, en dat is minder goed nieuws, juist door een slechter aanbod elders. 
Sportvissers melden eerder ook al dat er dit jaar een opvallende stijging is van het aantal haaien dat wordt gevangen tijdens vistrips voor onze kust. Het lijkt er dus op dat meer dieren uit de top van de voedselketen onze kusten opzoeken. 
Ik zie daarom nog geen reden voor paniek over de strandingen. De aantallen zijn nog goed te verklaren door een groei van de populatie voor onze kust in combinatie met de wind van de afgelopen periode. Pas als er tientallen dieren per dag op het strand liggen, moeten we echt in paniek gaan raken. 


zondag 7 augustus 2011

Havenhonden

Dat de zeehonden steeds verder richting de Rotterdamse haven trekken hadden we al gezien tijdens de laatste zeehondentelling. Toen werden twee zeehonden geteld op het Kleine Beereiland bij de Maasvlakte. Vandaag kwamen we op twitter een foto tegen van loods Herman Broers.


Bij de werkzaamheden op de Tweede Maasvlakte kon hij deze foto maken:


Zeehonden bij Tweede Maasvlakte (foto Herman Broers via Yfrog)

De opspuitingen van de Tweede Maasvlakte vormen een tijdelijke rustplek voor de zeehonden, nu daar nog geen mensen mogen komen. Tijdens de zeehondensafari van 18 augustus varen we ook langs de Hinderplaat richting de Maasvlakte. We gaan kijken hoe dicht bij we kunnen komen.
Meer informatie over de zeehondensafari op 18 augustus; Klik hier! Er zijn nu nog 24 plaatsen beschikbaar.

donderdag 4 augustus 2011

Eerste zeehondensafari achter de rug

Vandaag vond de eerste zeehondensafari van Delta Safari plaats in de Voordelta. Er werden enkele tientallen zeehonden waargenomen. Een aantal van dichtbij, maar de meeste op wat grotere afstand. Ook werden 3 bruinvissen gezien.



De tocht met de Sirius begon vanochtend om 9 uur in Stellendam. Onder het genot van een lekker zonnetje voeren we de zee op. Al snel werd op de zuidelijkste Hinderplaat (met de verrekijker) een groepje van 15 zeehonden gezien en niet veel later schoot een rugvin vlak langs de boot. De vin is groot, waardoor we even twijfelen of dit wel een bruinvis is. Maar door zijn driehoekige vorm houden we het toch op een (grote) bruinvis. Helaas komt de vin maar twee keer snel achter elkaar boven, waardoor de meeste deelnemers hem missen.

In overleg met de schipper besluiten we eerst richting de Bollen van de Ooster te varen en vervolgens naar het Brouwershavense gat (voor Renesse). Helaas is er op 'de Bollen' niks te zien, waardoor het een flinke zit wordt voor we weer een zeehond te zien kregen. Wanneer ik net koffie aan het halen ben, wordt er door een aantal mensen voor de punt van de boot weer een bruinvis gezien. 
Uiteindelijk worden we bij de middenplaat, voor de kust van Renesse, beloond voor ons geduld. Op de plaat en in het water zitten in totaal een kleine veertig zeehonden. Het zijn vooral gewone zeehonden. Ze liggen prachtig in het zonlicht, waardoor de fotografen aan boord mooie plaatjes kunnen schieten.
Bij het naderen van de plaat ontstaat er wat onrust in de groep en vluchten er een aantal dieren het water in. Maar binnen een paar tellen zijn de meesten terug op de plaat. Enkele dieren besluiten om de Sirius eens van dichterbij te komen bekijken. Als er echter aan de andere kant van de plaat ook een rubberbootje nadert, verdwijnen steeds meer dieren in het water. Op het moment dat we weer wegvaren zien we achter ons de mensen van het rubberbootje de plaat op gaan en zelfs naar een langszwemmende zeehond rennen om te proberen een foto te maken. Hoezo verstoring? We beseffen ons dat als we hier tien minuten later waren langsgevaren, we geen zeehond meer hadden gezien.
Ook in het beschermingsgebied van de Verklikkerplaat zullen we vandaag geen zeehonden zien. Op de plaat, waar in het verleden nog wel eens zeehonden lagen te rusten, wandelen nu tientallen mensen, wordt gevist en rijden paarden over de plaat.

Wanneer iedereen net een beetje zit na te genieten van de zeehonden en hier en daar iemand wat wegdommelt, zie ik schuin voor de boot weer een bruinvis opduiken, nummer 3 van vandaag. Binnen twee tellen staat de hele punt van de boot vol met mensen. Tot iemand de bruinvis opeens achter ons ziet opduiken. Het blijft lastig om ze te zien voor veel mensen aan boord.
Op de terugweg wordt het vooral spannend of we droog de haven gaan halen of dat we ingehaald gaan worden door de buien die achter ons opduiken.
In het Slijkgat (de vaargeul naar Stellendam), zien we ver weg op de Hinderplaten nog een groep zeehonden liggen. De belangrijkste les van vandaag is dat voor het zeehonden kijken in de Voordelta, een verrekijker zeer aan te raden is. Ook de tientallen lepelaars aan de andere kant van de boot, bij de Kwade Hoek, zijn alleen goed te onderscheiden met een verrekijker.
Als we bijna bij Stellendam zijn, wordt de lucht steeds dreigender. Net voor we de haven in draaien, zien veel mensen nog een zeehond zwemmen en een sierlijke duik maken; het toetje van de dag! Als we de steiger op stappen begint het te druppelen. En voor we in de auto zitten gaat het echt regenen. Met het weer hebben we vandaag echt geluk gehad!
Over twee weken is de tweede zeehondensafari. Ik heb er nu al zin. Meer informatie over de zeehondensafari van 18 augustus, klik hier.


Update 6 augustus; Vandaag een mooi verslag van de tocht in het Rotterdams Dagblad. Ik probeer binnenkort een linkje te plaatsen. 
Van een aantal deelnemers aan de tocht kreeg ik een link naar hun foto's van de tocht:
Chantal de Schepper; klik hier een slideshow
David en Karin; klik hier voor website vinpotigen

Hieronder enkele foto's van vandaag. Door er op te klikken, krijg je een grotere weergave. (Alle foto's; copyright Delta safari)