donderdag 2 oktober 2014

Zeevogelen op de Noordzee

Eind september is een drukke tijd voor Delta Safari. Eerst de 24-uurs zeevogeltocht, tussendoor een week naar de Golf van Biskaje en afsluitend een zeevogeltocht verzorgen voor 'Op reis met waarneming.nl'. Hoogste tijd om ons blog bij te werken. Om te beginnen met de twee zeevogeltochten. Het verslag van Biskaje volgt later.


Jan-van-gent tijdens 24 uurstocht (foto Marcel Klootwijk)

De Noordzee is iedere keer weer anders. Dat hebben we gemerkt tijdens de laatste twee tochten. Zowel qua weer als qua waarnemingen waren ze flink verschillend. De 24-uurstocht van 13 en 14 september begon onstuimig, de 'waarneming.nl-tocht' vond plaats op een spiegelgladde zee. Bij de eerste tocht zagen we constant noordse stormvogels achter de boot, bij de tweede tocht nul. Bij de tweede tocht werden volop bruinvissen en zeehonden gezien in de buurt van de boot, bij de eerste tocht maar ééntje.

24-uurstocht
De eerste uren op de zondagochtend van de 24 uurstocht lagen we stil aan de Noordkant van de Bruine Bank. Met een vis-oliespoor werd geprobeerd bijzondere soorten naar de boot te lokken. (Pijl-)stormvogels werden er niet mee gevonden, maar jagers des te meer. In het eerste uur na zonsopgang werden alle vier de soorten jagers al gezien, waarbij zeker 10 verschillende kleine jagers werden geteld. Zes kleine jagers lieten zich op een gegeven moment zelfs tegelijk zien achter de boot. Een bijzonder moment, ook voor de aanwezige meeuwen....

Kleine jager (foto: Marcel Klootwijk)

Grote jager (foto: Marcel Klootwijk)

De rest van de tocht hingen er vooral veel jan-van-genten en noordse stormvogels achter de boot. Afgewisseld met af en toe een zeekoet, pontische meeuw, geelpootmeeuw en alk. Met helemaal op het einde nog een grauwe pijlstormvogel.

Close-up jan-van-gent (foto: Marco Simonis)

Noordse stormvogel (foto: Marcel Klootwijk)

Noordse stormvogel in karakteristieke houding: vleugels als een plank
 (foto: Marcel Klootwijk)

Pontische meeuw (eigen foto)

'Op reis met waarneming.nl' tocht
Twee weken later stond de zeevogeltocht van 'Op reis met waarneming.nl' op het programma. Samen met Inezia-gidsen Menno van Duijn en Pim Wolf werden 60 deelnemers ontvangen op de Neeltje-Jans. Helaas kende de tocht een valse start omdat de Roompotsluis in storing stond. Omdat het er niet naar uitzag dat het snel opgelost zou worden, besloten we eerst een rondje over de Oosterschelde te maken. Dit leverde in ieder geval een zwartkopmeeuw en een pontische meeuw op. 
Na een uurtje weer terug in de Binnenhaven, zat er nog steeds geen beweging in de sluis. De deelnemers gingen in de twee groepen aan land om op zoek te gaan naar trekvogels. Door een groep werd hierbij nog een bladkoning gevonden. Toen om half tien het sein kwam dat de sluis weer ging draaien, werden beide groepen snel teruggeroepen naar de boot. Inmiddels had zich een flinke vloot verzameld bij de sluis, die allemaal de zee op wilde:



Eindelijk door de sluis bleek het op zee spiegelglad. Hierdoor werden voor de kust van Westkapelle meerdere zeehonden en meer dan tien bruinvissen gezien. De mooiste waarneming was een bruinvis met kalf, die op zo'n tien meter van de boot zij aan zij langszwommen. Van de moeder was zelfs twee keer het 'blazen' te horen, boven de motor van het schip uit.

Bruinvis (foto: Menno van Duijn)

Vooral meeuwen lieten zich zien in het eerste stuk, wat uiteindelijk resulteerde in acht soorten meeuwen (waaronder drieteen-, dwerg- en geelpootmeeuw). Samen met de 'zwartkop' en de 'pont' van het Oosterschelde-rondje, leverde de tocht hiermee tien verschillende meeuwensoorten op. Dat lukt ook niet iedere dag en daardoor bijzonder leerzaam voor de minder ervaren vogelaars aan boord.

Gids Pim aan het chummen (foto: Oscar en Jolanda Balm)

Deze kleine mantelmeeuw lust wel een hapje (foto: Menno van Duijn)

Maar er werd natuurlijk gehoopt op wat meer bijzondere zeevogels. De eerste jan-van-genten werden dan ook met plezier welkom geheten. En toen een jonge gent vlak naast de boot een prachtige duikvlucht maakte, klonk er zelfs een spontaan applaus aan boord.

De jonge gent vlak voor zijn duik (foto: Oscar en Jolanda Balm)

Later op de tocht werden ook nog een alk en een paar zeekoeten bijgeschreven. Maar de topper van de tocht kwam helemaal aan het einde. Tot twee keer toe liet een middelste jager zich zien bij de boot. Het was even dringen op het achterdek, maar uiteindelijk kon iedereen het dier een aantal keren goed bekijken of fotograferen. 

Af en toe kiest de jager een slachtoffer uit.... (foto Oscar en Jolanda Balm)

....wat spectaculaire vliegbeelden oplevert (foto: Caroline Walta)

Samen met gids Menno wordt de waarneming van de middelste jager doorgesproken (foto: Caroline Walta)

Meer lezen
Op verschillende plekken zijn er verslagen of foto's geplaatst van beide tochten.
Meer foto's van Marcel Klootwijk van de 24 uurstocht zijn hier te vinden (Kijk bij recent).
Verslag en veel foto's van de 'waarneming-tocht' kan je vinden op de website van Oscar en Jolanda Balm.
Een blog bericht met foto's op de website van Menno van Duijn staan hier.
Verslag van de waarneming-tocht van Dylan Verheul kan je vinden op Facebook.

Triplijsten
Op de 24 uurstocht van 13 en 14 september werden gezien: 
grote jager (6+), middelste jager (1), kleine jager (13), kleinste jager (3), grote mantelmeeuw, kleine mantelmeeuw, drieteenmeeuw, dwergmeeuw, zwartkopmeeuw, kokmeeuw, stormmeeuw, zilvermeeuw, pontische meeuw, geelpootmeeuw, noordse stern, grote stern, visdief, noordse stormvogel (25+), grauwe pijlstormvogel (1), zeekoet, alk, jan-van-gent (40+), drieteenstrandloper, bonte strandloper, tureluur en een bruinvis.

Op de 'Op reis met waarneming'-tocht op 28 september werden gezien:
middelste jager (2), grote mantelmeeuw, kleine mantelmeeuw, kokmeeuw, stormmeeuw, dwergmeeuw, drieteenmeeuw, zilvermeeuw, geelpootmeeuw, pontische meeuw (Oosterschelde), zwartkopmeeuw (Oosterschelde), jan-van-gent (10+), zeekoet, alk, roodkeelduiker, roodhalsfuut (3 Oosterschelde), bladkoning (op de dam) en graspieper. Meerdere grijze zeehonden en meer dan 10 bruinvissen, waaronder 1 kalf.

Rustmomentje, of werd er uitgekeken naar trekvogels? (foto: Menno van Duijn)

Deze graspieper nam ook een rustmomentje op de reling van de Neeltje Jans
(foto: Oscar en Jolanda Balm)

But the chumming must go on....
(foto: Menno van Duijn)