maandag 29 oktober 2012

Mooie zeevogeltocht naar Zuidelijke Noordzee

Zondag 28 oktober vertrokken veertig vogelaars met het schip de Neeltje Jans voor een dag varen op de Noordzee. We kwamen terug met een mooie lijst waarnemingen. Natuurlijk veel zeevogels, maar er werden ook volop trekkende zangvogels gezien op zee.


De zon kiert door de Oosterschelde-kering vlak na vertrek

Op zaterdag werd er nog getwijfeld of de tocht door kon gaan. Op de Noordzee stonden op dat moment golven van 3 meter. Aan het einde van de middag ging de wind liggen en werd besloten om het er zondag toch op te wagen. Gelukkig, want het werd een prachtige dag!
Direct na vertrek werd begonnen met 'chummen'. De eerste kilometers nog met brood, om de kustmeeuwen achter de boot te krijgen. Toen ook de eerste drieteenmeeuwen zich meldden achter de boot werd overgegaan op lekkere olie-rijke haringkoppen. 
Het lukte om de wolk meeuwen de hele dag achter de boot te houden. En waar normaal de mantelmeeuwen de boventoon voeren, waren het vandaag vooral drieteenmeeuwen die achter de boot hingen. Meestal tientallen tegelijk, waarmee we vandaag waarschijnlijk honderden exemplaren moeten hebben gezien; ze vlogen af en aan.


Drieteenmeeuw in het ochtendlicht (foto: Ben van der Broek)

Niet alleen de 'drietenen' waren massaal aanwezig. Na een paar uur werd een lus gemaakt over een stukje Belgische Noordzee, tussen de windparken bij de Thortonbank door. In dit gebied stikte het van de alken en de zeekoeten. Overal werden ze gespot; groepjes zittend op zee, links vloog een sliertje van zes, rechts weer drie... Op een gegeven moment werd het zo gewoon dat niemand meer de moeite nam ze 'rond te roepen'. Volgens de schipper, die met de Neeltje Jans vaker in dit gebied komt met sportvissers; "zit het hier altijd vol met vogels".

Ook aan de Nederlandse kant werden Alken gezien (foto: Paul van de Werken)

Net terug in het Nederlandse deel van de Noordzee wordt er door de mensen achter op de boot opeens een kleine alk gespot. Hij werd niet lang gezien, maar het was er zeker één volgens degenen die hem gezien hebben.
Bij de windmolens waren er al een paar groepen trekvogels voorbij gevlogen; spreeuwen en kramsvogels. Maar dan is er opeens verwarring als er een groep van wel veertig merels wordt gezien. Trekken die ook in groepen? En zo ver op zee? Ja dus! Want ze vliegen hier gewoon, zo'n vijftig kilometer uit de kust. Later wordt ook nog een gemengde groep merels en kramsvogels gezien. Verder nog wat losse avonturiers; onder andere een sneeuwgors, twee veldleeuwerikken en twee grote lijsters worden nog gespot.

Nog een vogel die zich vandaag volop liet zien was de jan-van-gent. Er waren momenten dat er wel tien tegelijk achter de boot hingen. Alle leeftijden en kleurschakeringen kwamen voorbij; van mooie donkere eerstejaars tot scherp gekleurde volwassen dieren. In totaal moeten het er zeker honderd zijn geweest. En de laatste dieren vlogen mee tot vlak onder de Zeeuwse kust.


Genten speuren en duiken naar de vis achter de boot (foto's: Paul van de Werken)

Close-up van een gent (foto: Ben van der Broek)

In de loop van de dag werden vier noordse stormvogels gespot, een mooi aantal voor een dagtocht op de Zuidelijke Noordzee. De eerste werd al vroeg in de ochtend gespot, de anderen volgde 's middags.

Noordse Stormvogel (foto:Paul van de Werken)

Toen de tocht al op zijn eind begon te lopen schalde er opeens "grauwe pijl!" over het dek. Jan Goedbloed had hem opgepikt op grote afstand. Op zijn aanwijzingen vonden steeds meer mensen het dier, ver weg aan de horizon. Helaas kwam hij niet dichterbij. Gelukkig wisten een paar mensen hem met de lange lenzen op de foto te krijgen. Zoals hieronder de foto van Paul van de Werken;


De schipper zette vervolgens koers naar een schelpenvisser die voor de kust lag. Daar hangen volgens hem altijd de meeste meeuwen achter. Maar nog mooier; de schelpenvisser had via de marifoon gemeld dat hij een 'grauwe pijl' achter de boot had gezien. Toch handig, vissers met verstand van vogels! De wolk meeuwen werd uitvoerig bekeken, maar bijzondere soorten zaten er niet tussen. De motor ging weer aan en er werd koers gezet naar de Oosterschelde-kering. Maar nog geen vijfhonderd meter verder was het raak: "Grauwe pijl!", "Achter de boot!". En nog veel dichterbij ook als het eerste exemplaar. Had die schelpenvisser toch mooi gelijk gehad! 
Kijk hieronder naar een filmpje gemaakt door Bart Noort (In het begin een beetje schokkerig, maar verderop leuke vliegbeelden):




Grauwe pijl in de drukte achter de boot (foto: Ben van der Broek)

Al met al een mooie tocht met een kleine alk, twee grauwe pijlstormvogels en vier noordse stormvogels als toppers. Al vonden sommigen die groep merels boven zee de mooiste waarneming van de tocht. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de twee mogelijke papagaaiduikers. De éne in een flits voor de boot, de andere door de verrekijker onder de verre pijlstormvogel door. Beide konden niet worden afgemaakt, maar het beloofd wat voor de tochten die we in de toekomst in dit gebied gaan maken. 
En dan vergeten we nog de jagers, eenden, duikers en de drie (verre) bruinvissen. Over een paar dagen zullen we de volledige triplist toevoegen op dit blog.

Eén van de vier grote jagers tijdens de tocht (foto; Paul van de Werken)

Geelpootmeeuw (foto: Jan Dekker)

Geelpootmeeuw (foto: Marcel Klootwijk)

Pontische meeuw (foto: Marcel Klootwijk)

Ruimte genoeg aan boord! (foto Maria van Antwerpen)

De gevaren route volgens de GPS (met dank aan Bart Noort). Klik voor vergroting!

En of het nog niet genoeg was geweest zorgden Marcel Klootwijk en Jan Goedbloed nog voor een leuk toetje voor de laatste vertrekkers. Jan dacht bij het binnenvaren van de havenmonding een vorkstaartmeeuw gezien te hebben voor de Oosterschelde-kering. Die vonden ze niet meer terug, maar wel een grote burgemeester! (eerste kalenderjaar). Jan sprong weer in zijn auto en kon bij de steiger net de laatste vertrekkende auto's tegenhouden. Met vier auto's snel naar de andere kant van de sluis, net op tijd om de vogel te spotten. Toen net iedereen de verrekijker weer te pakken had, vloog het dier weg richting noord. 

Snel werden de verrekijkers weer uit de achterbak gevist voor de grote burgemeester.

We willen de bemanning van de Neeltje Jans bedanken voor de mooie tocht (en het meezoeken naar de beste plekken om vogels te spotten). Verder Jan Goedbloed voor het regelen van de emmers visafval en Paul van de Werken voor de eerste foto's.
Later zijn foto's toegevoegd van Ben van der Broek, Marcel Klootwijk, Jan Dekker en Maria van Antwerpen. En een filmpje en de routekaart van Bart Noort. Allen dank voor het mogen gebruiken van jullie materiaal.

Kijk voor het verslag van Paul op zijn weblog (klik hier).
Kijk voor het verslag van Ben van der Broek op zijn weblog (klik hier).
Het verslag van Maria van Antwerpen kan je hier vinden (klikken)
Foto's van Marcel Klootwijk staan hier.
Foto's van Arjan Hartog staan hier.

Ook zin gekregen om een keer mee de zee op te gaan? We varen dit jaar nog één keer uit; op zaterdag 17 november vanuit de haven van Stellendam. We gaan dan eerst een stuk langs de kust op zoek naar de vele eenden die overwinteren in de Voordelta. Het tweede deel van de dag maken we een lus over de Noordzee. Meer info op onze website (klik hier).